LIVE
უსმინე პირდაპირ ეთერს

როგორ გახდა ქართველი დევნილი გოგო იტალიელი მწერალი – წარმატების ისტორია

142

გამომცემლობა „Corrimano”-მ მისი წიგნი „La tua presenza è come una citta” [შენი აქ ყოფნა როგორც ქალაქი] 2016 წლის ნოემბერში გამოსცა. წიგნის გამოცემის შემდეგ კრიტიკოსები ავტორს – რუსკა ჟორჟოლიანს „პერსპექტიულ მწერალს“ უწოდებენ. იტალიური პრესა როდესაც რუსკაზე წერს, ყოველთვის აღნიშნავს, რომ ეს არის დევნილი გოგოს წარმატების ისტორია, რომელიც იტალიაში ომს გამოექცა. რუსკა გალის რაიონის სოფელ ჭუბურხინჯში დაიბადა.

გალიდან დევნილ გოგოს ომის შემდეგ საკუთარი სახლი დიდხანს არ ჰქონდა. მოხდა ისე, რომ ხან იტალიაში ცხოვრობდა, ხან საქართველოში. ახლა ის იტალიაში ცხოვრობს და იტალიურად წერს, ხოლო ცნობილი იტალიური გამოცემები, ისეთები, როგორიცაა ლა სტამპა და ლა რეპუბლიკა, მის წიგნს დადებით რეცენზიებს უძღვნიან.

2016 წელსვე რომანი – „შენი აქ ყოფნა როგორც ქალაქი“, ჰერმან გეიგერის პრემიაზე წარადგინეს. წიგნმა “ნაწარმოების სიღრმის და მნიშვნელობისთვის” ჟიურის განსაკუთრებული აღნიშვნა [Menzione speciale] დაიმსახურა. საქართველოს წიგნის ცენტრის ნაწილობრივი დაფინანსებით რომანი ახლა გერმანულ ენაზე ითარგმნება და მკითხველისთვის ხელმისაწვდომი მაისში იქნება.

„ბრძოლა დიდი ხნის წინ წავაგეთ, ჩვენ, საზღვრისპირა ხალხმა, უფრო ადრე, ვიდრე საზღვრის, ბრძოლის, ბრძოლაში ჩაბმული საზღვრისპირა ხალხის მნიშვნელობას კარგად გავიაზრებდით“.

„ნაწყვეტები ავტობიოგრაფიიდან, რომელსაც არასოდეს დავწერ“ – რუსკა ჟორჟოლიანი

რუსკა ჟორჟოლიანი – მწერალი, რომლის დებიუტი იტალიის ლიტერატურულ წრეებში დადებითად შეაფასეს

„ჩვენ დევნილები ვართ. ჩემი ოჯახი გალიდანაა, სოფელ ჭუბურხინჯიდან. 1994 წელს იძულებული გავხდით სახლიდან წამოვსულიყავით. ჯერ მესტიაში ვცხოვრობდი, შემდეგ თბილისში. 10 წლის ვიყავი, როცა პირველად წავედი იტალიაში. მშობლებმა გაიგეს, რომ რაღაც ასოციაცია არსებობდა, რომელიც ორგანიზებას უწევდა დევნილი ბავშვების სიცილიაზე გამგზავრებას. ეს ბავშვები სამი თვის მანძილზე ცხოვრობდნენ იტალიურ ოჯახებში. გადაწყვიტეს გამოვეშვი.

ძალიან განვიცადე. საშინლად არ მინდოდა წამოსვლა. ის პერიოდი ისედაც მუდმივი უსახლკარობის პერიოდი იყო. ხან სად ვცხოვრობდით, ხან სად. ერთხანს დეიდასთან, მერე ზუგდიდში ერთ ბებიასთან, მესტიაში მეორე ბებიასთან. თან სულ სკოლების გამოცვლა მიწევდა და არაფრით არ მინდოდა ამ შორეულ ქვეყანაში წამოსვლა, რომლის სახელიც კი არ ვიცოდი. დედაჩემმა დამსვა და მითხრა: შენი მომავლისთვის წასვლა შეიძლება უკეთესი იყოს, მერე ალბათ მადლობასაც გადაგვიხდიო.

მახსოვს სიცილიაზე ჩამოსვლა, აეროპორტში დაგვხვდნენ, საზეიმოდ, ალაფურშეტით, თბილად მიგვიღეს, მაგრამ მე მაინც საქართველოში მინდოდა, მეგონა, გული იქ დავტოვე.

თავდაპირველად ჩემსა და ოჯახს შორის, რომელთანაც ვცხოვრობდი, უზარმაზარი ბარიერი იყო – ენის ბარიერი. მახსოვს სულ ვტიროდი და არაფერს არ ვჭამდი. უამრავი საჭმელი იყო, ბანანი, ფორთოხალი, რომელიც მაშინ საშინლად ძვირი ღირდა საქართველოში, მე კი მიკარებაც არ შემეძლო. მთელი თვე მხოლოდ ბრინჯს ვჭამდი, ძვალი და ტყავი ვიყავი. მახსოვს პირველად როდის აღვიქვი ენა – ზღვაზე გამასეირნა მამობილმა. მანქანა რომ გააჩერა, გასაღები გამოიღო, ჩემ თვალწინ ააჩხრიალა და მითხრა, აი ეს არის „კიავე“ – გასაღები. სახე გამინათდა, რადგან გავიგე, მივხვდი.

ეს მომენტი მძაფრად მახსოვს – ზუსტად ამ მომენტიდან დავიწყე შეგუება იმ სიტუაციასთან, რომელშიც მიწევდა ცხოვრება.  სიტყვებს როცა გავუშინაურდი, დაიწყო ჩემი გაშინაურება ადამიანებთანაც. 2007 წლამდე პარალელურ რეჟიმში მომიწია ცხოვრება. ცხრა თვე საქართველოში ვიყავი, სამი თვე იტალიაში. ჯერ ქართულ სკოლაში ვსწავლობდი, ზაფხულობით კი იტალიურ სკოლაში ვაბარებდი ექსტერნად გამოცდებს. ჯავახიშვილი დავამთავრე. 2007 წელს საბოლოოდ გადავწყვიტე გადმოსვლა იტალიაში და პალერმოს უნივერსიტეტში ჩავირიცხე“.

„ვერ გაეგო, სად იმყოფებოდა. აღებდა ერთ კარს და მეორე კარი ხვდებოდა, მასაც აღებდა და მესამე ეფეთებოდა. ბოლოს, საწოლიდან წამოხტა. აქოშინებული და დაქანცული ფანჯრის გარეთ ზღვის ვიწრო ზოლს მიაშტერდა. დედის სიტყვები გაახსენდა, გამგზავრების წინა ღამით, ნავთის ლამფით განათებულ ოთახში რომ ეუბნებოდა: “იქ ასე არ ებნელება, აი, ნახავ”. მართალია, იმ ოთახს ბნელი არ ეთქმოდა, მაგრამ წვიმა ხმაურით ლამის ჰორიზონტალურად ასხამდა მინაზე, ღონივრად, გადაუღებლად და ფანჯარას ამუქებდა“.

„ნაწყვეტები ავტობიოგრაფიიდან, რომელსაც არასოდეს დავწერ“

როგორ გავხდი მწერალი

სულ ვწერდი. ბავშვობაში ჩანახატებს ვაკეთებდი, დღიური მქონდა. მაშინ არ ვთვლიდი, რომ რამე საინტერესოს ვქმნიდი. 20 წლის ვიყავი, საერთოდ რომ მივატოვე წერა. იტალიაში ჩამოსვლის შემდეგ, იყო პერიოდი, ისეთ სულიერ მდგომარეობაში ჩავვარდი, რომ თუ რამეს არ ვიღონებდი, მივხვდი, რაღაც უკიდურეს ზღვრამდე მიმიყვანდა ეს გადმოხვეწილობა და უსუსურობის შეგრძნება. ასე დავუბრუნდი წერას. საქართველოში რომ ვყოფილიყავი, ალბათ, ქართულად დავწერდი, მაგრამ როგორც ვიცით ხოლმე თქმა – ცხოვრებამ მოიტანა ასე. პირველი კონკურსისთვის, რომელშიც  გავიმარჯვე, სულ რაღაც ერთსტროფიანი ლექსი დავწერე. რომ არა ეს გამარჯვება, შეიძლება საერთოდ არ გამეგრძელებინა წერა, მაგრამ ამ მცირე აღიარებამ სტიმული მომცა, რაღაც უფრო დიდსა და მნიშვნელოვანს შევჭიდებოდი.

მე და ქართული ენა

ზოგჯერ არის ხოლმე ღამეები, გამომეღვიძება და ვხვდები, რომ ქართულად ვნახე სიზმარი. როდესაც ამ ჩემს პირველ რომანს ვწერდი იტალიურად, სულ ის შეგრძნება მქონდა, რომ რაღაცისთვის ვემზადებოდი, რომ ეს უფრო დიდი რაღაცის წინაპირობა იყო. ალბათ იმიტომ, რომ ჩემი ცხოვრების მთავარი რომანი ოდესმე ქართულად დავწერო.

თუ რაღაცაში ღრმად არ ხარ დარწმუნებული, არ ღირს მიიტანო შენი განცდები მკითხველის სამსჯავრომდე. დღემდე ვერ ვინელებ უარყოფით შეფასებებს. ქართველი მკითხველის წინაშე უდიდეს პასუხისმგებლობას ვგრძნობ. ვინც არ წერს უცხო ენაზე, ალბათ ეს არ გამოუცდია.

დარწმუნებული ვარ, რომ ქართველ მკითხველს მე – უცხო ნიადაგზე გადანერგილი, მაგრამ მისი წიაღიდან აღმოცენებული, ვერაფერს გამოვაპარებ. მასთან ან ბოლომდე გულახდილი უნდა ვიყო, ანდა ჯობს, საერთოდ არ ამოვიღო ხმა და უსიტყვოდ გავანდო ჩემი წუხილი თუ სიხარული. მე შემიძლია უცხოელთან უფრო ვიკეკლუცო, უფრო მეტ ხელოვნურ ხერხს მივმართო სათქმელის გადმოსაცემად. ქართველ მკითხველთან ეს არ გამომივა.

ითარგმნება თუ არა ჩემი წიგნი ქართულად

ჯერჯერობით შემოთავაზება არ მქონია არც ერთი გამომცემლობისგან, მაგრამ რომც იყოს, არ ვიცი, დავთანხმდები თუ არა.

პირველია მაინც, გაჯერებული გამოუცდელი ავტორისთვის დამახასიათებელი რამდენიმე კარგი მიგნებით და იმდენივე ნაკლით. თან ყველა არ იზიარებს ჩემს არჩევანს – კონკრეტულად საქართველოში არ ყოფილიყო მოქმედება. რომში, წიგნის პრეზენტაციაზე, აქ მომუშავე რამდენიმე ქართველი ქალი იყო მოსული. გული გამითბო მათმა სტუმრობამ.

ძალიან დადებითი შეგრძნებაა, როცა შენიანი ინტერესდება, მოდის, გისმენს და თავის ძვირფას დროს გითმობს. თუმცა პრეზენტაციის შემდეგ შევატყვე გულნატკენები იყვნენ, ვერ გაეგოთ რომანი რატომ არ იყო საქართველოზე. “ისედაც ცოტანი ვართ, ისედაც არავინ გვიცნობსო”. არ ვიცოდი რა მეპასუხა.

მერე სასტუმროში დაბრუნებულმა ჩემი თავი საშინლად დავამუნათე – აი, როგორ დაგაბრმავა ლიტერატურის აბსტრაქტულმა სიყვარულმა, რომ ქართველი ემიგრანტების კონკრეტული გასაჭირი დაგავიწყა-მეთქი. თავის მართლება მიწევს შიგადაშიგ. ჩემ თავთანაც კი. მაინც ვფიქრობ, რომ ლიტერატურის ინტერესის დაცვა, ზოგადქართული ინტერესის დაცვაცაა და პირიქით. საქართველოს ცალყბად ტირაჟირება მაშინ, როცა არც ისტორიკოსი ვარ და არც სხვა ტიპის მკვლევარი, “ქართულ საქმეს” თუ არაფერს დააკლებდა, დიდად არც წინ წაწევდა. თუმცა, შეიძლება ვცდებოდე. ხშირად ვცდები ხოლმე.

ქართველი თუ იტალიელი მწერალი

როდესაც ჩემ თავს ვუსვამ ამ კითხვას, ცალსახა პასუხი არ მაქვს. ფიქრი მიწევს, სანამ პასუხს გავცემ. ჩემი ქართველობა იმდენად მნიშვნელოვანია, ამას ვერსად ვერ გავექცევი. მე ქართველად დავიბადე, გავიზარდე, მაგრამ ზრდის პროცესში იტალიური ელემენტებიც შემოვიდნენ. ვინაიდან მოხდა ისე, რომ ამ ქვეყნის ლიტერატურულ პროცესებში ვმონაწილეობ, ამ ენაზე ვწერ, ამიტომ იტალიელი მწერალი “გამოვდივარ”, ასე ვთქვათ. ეს პირველი პასუხია, რაც  თავში მომდის ამ კითხვაზე.

მაგრამ მერე ვეკითხები ჩემ თავს – მართლა? ნამდვილად ასეა? და ამაზე პასუხი უკვე აღარ ვიცი. თუმცა მაინც ვფიქრობ – მე ვარ ქართველი მწერალი, რომელიც შემთხვევითობის გამო იტალიურად წერს.

ახლახან ერთ-ერთმა იტალიურმა გამომცემლობამ მოგზაურობის დღიურების დაწერა შემომთავაზა საქართველოზე. ვფიქრობ, რომ დავთანხმდები. ჩემ გამო, ჩემი საქართველოს გამო.

„თეთრი ფურცლის შიში არა მაქვს, უკვე დაწერილი ფურცელი მაფრთხობს. ჩემი ხელით გამოყვანილ ყოველ ფრაზას ავიღებდი და ხელახლა დავწერდი, დროის უკიდურეს საზღვრამდე ვიწვალებდი, ამ საზღვარსაც უყოყმანოდ გადავცდებოდი, რადგან ერთადერთი, რაც მაღელვებს, უსაზღვროების, “ამის იქით რა იქნებას” ჭვრეტაა, როგორც წიგნში, რომელსაც თუ კიდევ ერთხელ გადაიკითხავ, სულ სხვა წიგნია; ისევე მეგობრებთან დროსტარებაში, რომელსაც აზრი მაშინ ეძლევა, თუ მეგობრები უკვე აღარ ხართ, ან წინანდელზე უფრო მეტად ხართ. თეთრი ფურცელი მუნჯია იმ ხალხივით, ვისთვისაც სიტყვებს აზრი არა აქვს, ან პირიქით, მეტისმეტი მნიშვნელობა აქვს, რაც ძალზე ხშირად ერთი და იგივეა. ამ ორივე შემთხვევაში გაბედულება არ გყოფნის, სიტყვებში ჩაება, როგორც ყველაზე უარეს სასიყვარულო ისტორიებში“.

 

წყარო: ბათუმელები

გაზიარება
გაზიარება

კომენტარები

პოპულალურები