„ავტორადიოს“ ეთერში გადაცემა „სტუმრად ექიმთან“ ერთთვიანი პაუზის შემდეგ კვლავ დაბრუნდა. სეზონის პირველი გადაცემის სტუმარი კი გახდა ექიმი-ნუტრიციოლოგი ნატა გაგუა, რომელმაც პოპულარულ დიეტებსა და წონის პრობლემებზე ესაუბრა.
რატომ გახდა ასე პოპულარული ცილების დიეტა და რა უკუჩვენება შეიძლებას ჰქონდეს მას, რამდენად მიზანშეწონილია განტვირთვის დღეები ჭარბი წონის მქონე ადამიანებისთვის და შესაძლებელია თუ არა, წყლის დიდი ოდენობით მიღებამ წონაში კლება გამოიწვიოს – მოისმინეთ პასუხები საინტერესო კითხვებზე ექიმისგან..
ნატა გაგუა ამჯერად ჟორდანიას კლინის ვაკის ფილიალშიც იღებს პაციენტებს, სადაც ასევე ორსულთა და ბავშვთა კვების რაციონზეც მუშაობს.
ქალბატონო ნატა, რატომ იმატებენ ადამიანები წონაში მაშინ, როცა ბევრისთვის ეს პრობლემა არაა?
ჭარბ წონასა და სიმსუქნეს 50–ზე მეტი გამომწვევი მიზეზი აქვს. ყველა მიზეზს რა თქმა უნდა ვერ ჩამოვთვლი, რატომ მოიმატა ადამიანმა წონაში სპეციალისტმა უნდა გაარკვიოს და ეს სულაც არ არის მარტივი. საჭიროა სხვადასხვა კვლევების ჩატარება. არსებობს ფიზიკური შიმშილი, ფიზოლოგიური და მიკროლემენეტური შიმშილი – ეს 50 ძირითადი მიზეზი სწორედ ამ სამ ჯგუფში ერთიანდება. ადამიანებისთვის მნიშვნელოვანია დაიკლონ რაც შეიძლება უმტკივნეულოდ, თუმცა, სამწუხაროდ, გამოუცდელობის ან სხვა მიზეზების გამო იმაზე მეტს იმატებს, ვიდრე მისი საწყისი წონა იყო. თუ გვსურს, ერთხელ და სამუდამოდ ვმართოთ ჩვენი მადა და წონა, უნდა მივმართოთ სპეციალისტს.
თქვენ აღნიშნეთ, რომ ჭარბ წონას 50–მდე გამომწვევი მიზეზი აქვს, არის თუ არა შესაძლებელი, კონკრეტული მიზეზის აღმოფხვრის შემდეგ მოხდეს წონის კორექცია?
ჭარბი წონა და სიმსუქნე, ერთადერთი სამედიცინო პრობლემაა, რომელიც ადამიანის ნებას, სწორი დიაგნოზისა და მართვის შემთხვევაში, ემორჩილება.
ხშირად ადამიანები მიმართავენ ექსპრესდიეტებს, თუმცა მალევე ხდება დაკარგული კილოგრამების უკან დაბრუნება…
ეს ორგანიზმისთის სტრესია. არ ვსაუბრობ იმ შემთხვევაზე, როდესაც ადამიანს 2–3 კილოგრამის დაკლება სურს. ამ დროს რა თქმა უნდა არ არის საჭირო ექიმთან ვიზიტი. აქ საკმარისია ნახშირწყლებისა და ცომეულის ოდნავ შეზღუდვა. როდესაც პაციენტი მიყვება ექიმს, ეს პროცესი ძალიან სასიამოვნოა. წონაში კლება ხანგრძლივი პროცესია. ექიმიც ბევრ რაიმეს სწავლობს, რადგან ყოველი ადამიანი არის ინდივიდუალური.
ვისაუბროთ იმ პროდუქტებზე, რაც შემოდგომის სეზონზე შემოდის, როგორია თქვენი რეკომენდაციები?
თუ ადამიანი ჯანმრთელია, მას შეუძლია ყველა ნატურალური პროდუქტი მიიღოს, მთავარია თანაფარდობა. შემოდგომაზე არ შეიძლება მკაცრი დიეტები, რადგან როდესაც ზაფხული ემიჯნება შემოდგომას, ხშირია საშემოდგომო ასტემია, ანუ ორგანიზმის სისუსტე. ვინც ახლა იწყებს ჯანსაღ კვებას, ან გადაწყვიტა, რომ მოემზადოს ახალი წლისთვის, ვთხოვ მათ, განსაკუთრებით ყურადღებით მოექეცით თქვენს ორგანიზმს. კუჭ–ნაწლავის პრობლემების გამწვავება ყოველთვის შემოდგომასა და გაზაფხულზე ხდება. არ არის აუცილებელი იყოს რაიმე სიმპტომი ან ჩივილი, მიმართეთ თუნდაც ოჯახის ექიმს. ჩემი რჩევაა, გონივრულად მოეკიდონ ადამიანები თავიანთ ჯანმრთელობას და კარგად გააანალიზონ სჭირდებათ თუ არა ეს მათ.
მართალია თუ არა რომ სახლში გამომცხვარი პროდუქტი ისე არ ასუქებს, როგორც საკვებ ობიექტებში ნაყიდი?
სახლში გამომცხვარი ხაჭაპური, მაგალითად, ყოველთვის ვიცით რა ინგრედიენტებისგან გავაკეთეთ და ასევე, ხარისხიანი პროდუქტი ანაყრებს. თუ ნატურალურია პროდუქტი, უნდა დავნაყრდეთ, ამით შეიძლება გავტესტოთ ის.
ნიშნავს თუ არა ჯანსაღ ცხოვრების წესსზე გადასვლა იმას, რომ სამუდამოდ უნდა დავემშვიდობოთ ცომეულს?
დამშვიდობება არ არის საჭირო. თუ წონაში კლება გაქვთ ჩაფიქრებული, ამ დროს გარკვეული პროდუქტები შეზღუდულია, ან მთლიანად ამოღებულია რაციონიდან. შემდეგ, რა თქმა უნდა ყველა პროდუქტი ბრუნდება რაციონში და ეს ამა თუ იმ ადამიანის გადასაწყვეტია მიირთმევს თუ არა.
არის თუ არა დიეტის კურსი ხანგრძლოვობა დამოკიდებული მის წონაზე?
საწყისი წონა მნიშვნელოვანია. თუ ადამიანი პრაქტიკულად ჯანმრთელია და 6–7 კილოგრამის დაკლება სურს, რა თქმა უნდა კურსი უფრო ხანმოკლეა. მიიჩნევა, რომ მინიმუმ სამი თვე მაინც არის საჭირო იმისათვის, რომ ადამიანს კვებითი ჩვევები ჩამოუყალიბდეს. ხშირად უთქვამთ ჩემთვის, რომ შოკოლადის გარეშე არ შეუძლიათ. ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მხოლოდ გემოვნური თვისებების გამო უყვარს ეს პროდუქტი, მას შეიძლება რაიმე მიკროლემენეტის ნაკლებობა აქვს. ამ დროს მე უნდა განვსაზღვრო, როგორია ეს დამოკიდებულება. ჩვენი ქვეცნობიერი, ყოველთვის ეძებს ისეთ პროდუქტს, რომელიც იმ მიკროელემენტრებს შეიცავს, რაც მის ორგანიზმს აკლია.
შაქარზე მინდა გკითხოთ, რამდენად მიზანშეწონილია მისი რაციონიდან სრულად ამოღება?
შაქარს მთლიანად, დიდი სურვილიც რომ გვქონდეს, ვერ ამოვიღებთ რაციონიდან, რადგან შაქარს შეიცავს ხილი, ბოსტნეული, პურიც კი… თუ ჩვენ ვგულისხმობთ შაქარს ჩაისა და ყავაში, მე არ ვარ მისი ამოღების წინააღმდეგი. შეიძლება შაქარი ჩავანაცვლოთ თაფლით, ნებისმიერი სასარგებლო პროდუქტი დიდი დოზით შეიძლება აღარ იყოს სასარგებლო. არ არის საჭირო შაქარი მთლიანად ამოვიღოთ რაციონიდან. მაგალითად, მაშინ, როდესაც ადამიანი გადაღლილია, შეუძლია შოკოლადი, ან ხილის ჩირი მიირთვას, რომელიც შაქრის გარეშეა გამომშრალი.
მნიშვნელოვანია თუ არა საკვების ოდენობა შევზღუდოთ მაშინ, როცა დიეტურ პროდუქტებს მივირთმევთ?
რაოდენობა ყოველთვის მნიშვნელოვანია, თუნდაც იმიტომ, რომ ერთჯერადად იმაზე მეტი არ უნდა მივიღოთ, ვიდრე გვჭირდება. ექიმები მრავალჯერადი კვების მომხრეები ვართ, რომ ადამიანი სახლში მგლური მადით არ დაბრუნდეს და აკონტროლოს თავი. თუ მამაკაცი მაღალია და ფიზიკურად შრომობს, მას რა თქმა უნდა სხვა რაოდენობის საკვები სჭირდება, ქალბატონს, კი რომელიც 9–10 საათს კომპიუტერთან ატარებს, მან რა თქმა უნდა სხვა რაოდენობის საკვები უნდა მიირთვას.
ვისაუბროთ წყალზე, ამბობენ, რომ ის ხელს უწყობს წონაში კლებას, შლაკების გამოდევნას და ა.შ. მართლა ასეთი ეფექტურია თუ არა წყალი ადამიანისთვის?
წყალი ცოცხალი ორგანიზმისთვის სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი სითხეა, ხაზს გავუსვამ, რომ აქ საუბარია მხოლოდ და მხოლოდ სასმელ წყალზე და არა ყავასა და ჩაიზე. თუ თქვენ გიყვართ ყავა, ან ჩაი, უნდა გაიზარდოს წყლის რაოდენობა. ხანდახან ადამიანს წყურია, მაგრამ რადგან კარგად არ იცნობს ორგანიზმს, ჰგონია რომ შია. წყლის მიღება უნდა მოხდეს ჭამამდე ნახევარი საათით ადრე, ჭამის შემდეგ მინიმუმ ერთ საათში. თუ არ გიყვართ წყალი, არ არის აუცილებელი ნახევარი ლიტრი ერთ მიღებაზე მიირთვათ, საკმარისია ერთი მაღალი ჭიქა დალიოთ. წონაზე მართლა მოქმედებს თუნდაც იმიტომ, რომ ვარჩევთ შიმშილსა და წყურვილს, და აღარ ვჭამთ იმდენს, რამდენსაც ვჭამდით. უნდა შევზღუდოთ, მარილი, სუნელები, მჟავეები, კეტჩუბი და სხვა, რადგან ისინი ორგანიზმში სითხეს აკავებენ. ადამიანი უნდა იყოს პრაქტიკულად ჯანმრთელი, რადგან არის მთელი რიგი დაავადებები, როდესაც სითხე უნდა შეიზღუდოს. ორ ლიტრამდე წყალი დღე–ღამეში საჭიროა, თუმცა სასურველია სითხე მივიღოთ დღის იმ მონაკვეთში, როდესაც აქტიურები ვართ და არა ძილის წინ.
რას გვეტყვით საზამთროს დიეტაზე, რამდენად ეფექტურია ის?
განტვირთვის დღეები, ანუ მონოდიეტა დასაშვებია მხოლოდ სტაციონარში, ან იმ შემთხვევაში, როდესაც ადამიანი ჯანმრთელია და ექიმის რეკომენდაციით ამას აკეთებს მომზადებული. ანუ, განტვირთვამდე ორი დღის განმავლობაში ორგანიზმს ამზადებს მონოდიეტისთვის და მონოდიეტიდან გამოსვლასაც ორი დღე სჭირდება. რაც შეეხება საზამთროს განტვირთვის დღეს, მათ, ვინც ჭარბი წონისკენ არიან მიდრეკილნი, ნუტრიციოლოგები საერთოდ არ ვურჩევთ ასეთ დღეებს. ეს დასაშვებია მხოლოდ მაშინ, როდესაც უროლოგიური პათოლოგიების დროს გვინდა ცილები შევზღუდოთ.
როდესაც ადამიანი ჭარბი წონისკენ არის მიდრეკილი, შიმშილი და მონოდიეტა ყველაზე ცუდი არჩევანია, თუ სპეციალისტს რაიმე კონკრეტული გეგმა არ აქვს.
რატომაა დღეს ასე პოპულარულია ცილოვანი დიეტა და რეალურად რატომ ახდუნებს ის ასე?
კლასიკური შეტევის ფაზაში მოიაზრება ის, რომ მხოლოდ ცილები იყოს რაციონში. მხოლოდ ცილებს სამწუხაროდ არცერთი პროდუქტი არ შეიცავს, ის შეიცავს ცხიმსაც. ამ დღეებში გონებრივი შრომა თითქმის შეუძლებელია, ორგანიზმში ეს პროდუქტები ბოლომდე ვერ ასწრებს დაშლას და იწყება მსუბუქი ინტოქსიკაცია. ფრაზა, რომ მიირთვით რამდენიც გინდათ, ფსიქოლოგიური ტყუილია. მესამე დღიდან ვეღარ მიირთმევთ და დანახვაზეც კი შეიძლება ცუდად გახდეთ. კლება რეალურად მართლაც ხდება, თუმცა რის ხარჯზე, ეს არის მნიშვნელოვანი. კლება ხდება არა ცხიმოვანი ქსოვილის ხარჯზე, არამედ კუნთოვანი ქსოვილის გალევისა და სითხის კარგვის ხარჯზე.
თუ ადამიანი ცილოვან დიეტას ისე იწყებს, რომ არ იცის სისხლში ქოლესტერინის როგორი დონე აქვს, აქვს თუ არა ღვიძლის გაცხიმოვნება, ხომ არ აქვს სუსტი ნაღვლის ბუშტი, ძალიან ცუდი შედეგი შეიძლება მიიღოს. დაკარგული კილოგრამები დროებითია და წონა აუცილებლად დაბრუნდება.
რა დამოკიდებულება გაქვთ კალორიების ცხრილის მიმართ და შესაძლებელია თუ არა ამ გზით ჭარბი წონის დაკლება?
კალორიების თეორია წარსულს ჩაბარდა, დღეს ყველა თავისი საქმით არის დაკავებული და ძალიან რთულია ჩვეულებრივმა, სხვა პროფესიაში მომუშავე ადამიანმა კალორიების თვლა დაიწყოს. მაგალითად მე გამოგითვალეთ და გითხარით, რომ უნდა მიიღოთ 2000 კილო/კალორია. უნდა გაითვალისწინოთ ამასთან ერთად ცილების, ცხიმების და ნახშირწყლების წილი. ცილები არის მცენარეული და ცხოველური, ნახშირწყლები არის მარტივი და რთული და ეს ყველაფერი ნუტრიციოლოგის გარდა არავის აინტერესებს. ეს საქმე ჰობის დონეზე მაინც უნდა გიყვარდეთ. დღეს კალორიების თეორიით არავინ არ მუშაობს, არცერთი პროგრესულად მოაზროვნე ექიმი. ყველა ცდილობს ასწავლოს პაციენტს დაბალანსება და აქცენტს კვების მოდელის შედგენაზე ვაკეთებთ.
გვსმენია, რომ წონაში კლება ან მატება სისხლის ჯგუფთან არის კავშირში…
ჩემს ახალგაზრდობაში იყო ძალიან პოპულარული სისხლის ჯგუფის მიხედვით დიეტის დაცვა, მაგრამ ამას არანაირი კავშირი არ აქვს წონის კლებასთან. ვინც დაიკლო, უბრალოდ დაემთხვა და გაუმართლა, მაგრამ ეს სერიოზული მედიცინა არ არის.
რას გვეტყვით ნულპროცენტიან, დაბალკალორიულ, დიაბეტურ და დიეტურ საკვებზე, რომელიც მრავლად გვხვდება მარკეტებში?
ნული კალორია ნიშნავს იმას, რომ კუჭნაწლავი მას ვერ იწოვს, შაქრის ნაცვლად არის ხელოვნური ნივთიერება, რომელსაც ორგანიზმი ვერ იღებს და ამ მხრივ ისინი არ იტყუებიან. მაგრამ ეს აღიზიანებს კუჭ–ნაწლავის გარსს, გასტრიტული ჩივილები იწყება და ძლიერდება შიმშილის შეგრძნება.
თქვენ საქმიანობა ჟორდანიას კლინიკის ვაკის ფილიალში დაიწყეთ. ამდენად თქვენს პაციენტთა რიგებს ორსულები და ბაშვებიც შეუერთდნენ
ძალიან მიხარია, ახალი თაობა იზრდება იმ შეგნებით, რომ ჯანსაღი კვება მათთვის ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორც განათლების მიღება. როდესაც ბავშვს თავის ენაზე აწვდი ინფორმაციას როგორ უნდა იკვებოს, მას ზრდასრულობაში აღარ ექნება კვებასთან დაკავშირებული პრობლემები. ძალიან კარგია, როდესაც ორსულები გადიან კონსულტაციას კვებასთან დაკავშირებით და მათთვის მნიშვნელოვანია მათი შვილების ჯანმრთელობა. ჟორდანიას კლინიკას სწორი აქცენტები აქვს და ეს ძალიან კარგია.
