რუსეთ-უკრაინის ომში რუსეთ-ევროპის მიმართულებით ახალი საჯილდაო ქვა გაჩნდა და დაპირისპირების ახალი გვერდი იხსნება: რა უნდა გაკეთდეს რუსეთის ცენტრალური ბანკის გაყინულ აქტივებთან დაკავშირებით? ეს კითხვა აწუხებს ევროპის ფინანსურ ლიდერებს. ზოგიერთი ბიუროკრატი მიიჩნევს, რომ რუსული აქტივების კონფისკაცია დაკავშირებულია „მაღალ რისკებთან გლობალური ფინანსური სისტემისთვის“.
რა ვუყოთ რუსეთის ცენტრალური ბანკის გაყინულ აქტივებს, რომელთა ლომის წილი ევროშია დენომინირებული და ევროკავშირში რეგისტრირებულ ბანკებში ინახება?
არის თუ არა შანსი გორდიას კვანძის გახსნის? თუ ყოყმანი და დაგვიანებული გადაწყვეტილებები კიდევ უფრო ჩიხში შეიყვანს საქმეს?
მოკლედ გავიხსენოთ: უკრაინაში კრემლის სპეცოპერაციის დაწყებიდან მალევე, G7-მა („დიდი შვიდეული“) მიიღო თამამი გადაწყვეტილება და გააყინა რუსეთის სავალუტო რეზერვები, რომელიც 300 მილიარდ ევროზე მეტად არის შეფასებული. ეს თანხები რუსეთისთვის მიუწვდომელი გახდა.
დიდი კამათის შემდეგ, 2024 წელს G7 დათანხმდა ამ აქტივებიდან შემოსავლები (მაგრამ არა თავად აქტივებიდან) უკრაინისთვის გადაეცათ ERA-ს გადაუდებელი სესხების პროგრამის ფარგლებში, საერთო ჯამში დაახლოებით 45 მილიარდი ევრო.
სატარიფო ომი საფრთხეს უქმნის გლობალურ სასურსათო უსაფრთხოებას
ბელგიის პრემიერ-მინისტრმა ბარტ დე ვევერმა ცოტა ხნის წინ განაცხადა, რომ რუსული აქტივების კონფისკაცია იქნება „ომის გამოცხადება”, გამოიწვევს „რისკებს მთელი მსოფლიო ფინანსური სისტემისთვის” და რუსეთის საპასუხო ქმედებებს.
ჩნდება კითხვა: რატომ არ შეუძლია ევროპას რუსეთის ცენტრალური ბანკის აქტივების გამოყენება უკრაინის სასარგებლოდ უფრო დაჟინებით და გადამწყვეტი სახით.
G7-ის გასული წლის გადაწყვეტილება იმუშავებდა უფრო სტაბილური ტრანსატლანტიკური ურთიერთობების ეპოქაში, მაგრამ ახლა, როდესაც ვითარება შეცვლილია, ევროპამ ეს უნდა გაითვალისწინოს. გარდა ამისა, რისკი, რომ ივლისში უნგრეთი ან სლოვაკეთი ვეტოს დადებენ და არ დაუშვებენ რუსული აქტივების გაყინვას კიდევ ექვსი თვით გახანგრძლივებას, მხოლოდ აქტუალურობას მატებს ამ საკითხს.
რუსებს ეს ფული არ უნდათ, რუსებს უნდათ, რომ ეს ფული უკრაინამ არ გამოიყენოს
რუსის (RUSI) ფინანსებისა და უსაფრთხოების ცენტრის დირექტორმა ტომ კიტინგმა Politico-სთვის თავის სვეტში გაიხსენა, რომ უკრაინას ეძლევა სესხები გაყინული რუსული აქტივებიდან მიღებული მოგებით, მაგრამ თავად სახსრებს არ შეხებიან, რაც აიხსნება სამართლებრივი და ფინანსური არგუმენტებით.
ევროპის ცენტრალური ბანკის პრეზიდენტის კრისტინ ლაგარდისა და ევროზონის სხვა წამყვანი ფინანსისტების თქმით, რუსული აქტივების ჩამორთმევამ შეიძლება შექმნას „სამართლებრივი რისკები“ ევრო ინვესტიციებისთვის.
ამერიკელმა ადვოკატმა, დიპლომატმა, მეცნიერმა და მწერალმა ფილიპ ზელიკოვმა გააკრიტიკა დასავლეთის მიერ გაყინული 300 მილიარდი დოლარის რუსული აქტივების არასწორი მართვა. DW მას ესაუბრა ამ აქტივების ბედზე და მის წინადადებაზე მათი განკარგვის შესახებ, რომელიც მან ცოტა ხნის წინ კონფიდენციალურად წარუდგინა ევროკავშირის რამდენიმე ქვეყნის მთავრობას.
კარიერის განმავლობაში ზელიკოვი მუშაობდა აშშ-ს პრეზიდენტის ხუთ ადმინისტრაციაში – რონალდ რეიგანიდან ბარაკ ობამამდე და შემდეგ იყო ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციაში სტრატეგიული კონსულტანტი.
ფილიპ ზელიკოვი:
„ამ დროისთვის, ვფიქრობ, რომ რუსეთში ფულის დაბრუნების საშიშროება მცირეა. არ მგონია, რომ ევროპის რომელიმე საკვანძო ქვეყანა მიდრეკილია რუსეთის მთავრობისთვის თანხის დაბრუნებაზე.
საშიშროება ის არის, რომ ფული უბრალოდ უმოქმედოდ და გამოყენების შესაძლებლობის გარეშე დარჩება. სწორედ ეს არის რუსეთის ტაქტიკური მიზანი. არა მგონია, რომ ის ამ აქტივების დაბრუნებას ელოდებოდეს. სამაგიეროდ, რუსები აპირებენ საკითხის უშედეგო მოლაპარაკებებში ჩასმას, რათა ფულით არ დაუშვან უკრაინის დახმარება. რუსეთის ტაქტიკური მიზანია უკრაინელებისგან ფულის რაც შეიძლება შორს დაჭერა, რადგან ეს უკრაინელებს იმედს მისცემს. რუსეთის მთელი პოლიტიკური მისია იმაში მდგომარეობს, რომ უკრაინელები დაარწმუნოს მათი მდგომარეობის უიმედობაში“.
ფოტო: centralbanking
