დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი, EAGT ფსიქოთერაპევტი, მაგდა კოტრიკაძე სოციალურ ქსელში პოზიტიური აგრესიის შესახებ წერს და განმარტავს, რომ ბავშვები ქცევას სწავლობენ დაკვირვებით.
მისი თქმით, თუ მშობელი აგრესიას პასუხობს აგრესიით, ბავშვი იმეორებს ამ მოდელს.
ფსიქოთერაპევტის თქმით, მშობლის მშვიდი რეაგირება და ემოციის მართვის მაგალითი არის საუკეთესო გზა ბავშვისთვის. სპეციალისტი აგრესიის მართვის 6 ნაბიჯის შესახებ საუბრობს:
„იცოდით, რომ არსებობს პოზიტიური აგრესია?
ბავშვი არ იბადება თვითკონტროლის უნარით – ეს ნეირობიოლოგიურად და სოციალური გამოცდილებით ვითარდება. Erikson-ის ფსიქოსოციალური თეორია ამბობს, რომ 1-3 წლის ასაკში ბავშვი სწავლობს ავტონომიას („მე შემიძლია“), ხოლო 3-6 წლის ასაკში ინიციატივას („მე ვცდი“). თუ ამ ეტაპებზე ბავშვს არ აქვს მხარდაჭერა, შეიძლება განვითარდეს სირცხვილი ან დანაშაულის გრძნობა, რაც ზრდის აგრესიის რისკს. კვლევები აჩვენებს, რომ ემოციური რეგულაციის უნარი პირდაპირ კავშირშია მშობლის რეაქციასთან – მშვიდი, თანმიმდევრული რეაგირება აძლიერებს თვითკონტროლს. ბავშვები სწავლობენ ქცევას დაკვირვებით. თუ მშობელი აგრესიას პასუხობს აგრესიით, ბავშვი იმეორებს ამ მოდელს. კვლევები აჩვენებს, რომ მშობლის მშვიდი რეაგირება და ემოციის მართვის მაგალითი არის საუკეთესო გზა ბავშვისთვის. ბავშვი სწავლობს ემოციების გამოხატვას სოციალური ურთიერთქმედებით. თუ სიტყვიერი კომუნიკაცია ჯერ არ არის განვითარებული, ბავშვი იყენებს ქცევით გამოხატვას (მაგ., ყვირილი, დარტყმა). კვლევები ადასტურებს, რომ სიტყვიერი უნარების განვითარება ამცირებს აგრესიას, რადგან ბავშვი სწავლობს ემოციის გამოხატვას სიტყვებით. სასურველი ქცევის დაჯილდოება (შექება, ყურადღება) უფრო ეფექტურია, ვიდრე დასჯა. დასჯა ზრდის შიშს და სტრესს, რაც კიდევ უფრო აძლიერებს აგრესიას. პოზიტიური გაძლიერება კი ქმნის უსაფრთხო გარემოს, სადაც ბავშვი სწავლობს თვითკონტროლს.
მნიშვნელოვანია სპორტული აქტივობები ბავშვის ცხოვრებაში, გახსოვდეთ რომ პოზიტიური აგრესიის ფორმაა მაგალითად ჭადრაკი, ფეხბურთი, რაგბი, მათ შორის სხვადასხვა სახელოვნებო დარგი, რადგან ამცირებს სტრესს და ზრდის თვითკონტროლს. სტრესის დროს ტვინში აქტიურდება ამიგდალა – ემოციური რეაქციების ცენტრი. მაღალი კორტიზოლის დონე ამცირებს ლოგიკურ აზროვნებას და ზრდის იმპულსურობას. სუნთქვითი ვარჯიშები, მშვიდი ტონი და უსაფრთხო სივრცე ასევე ამცირებს სტრესს და ეხმარება ბავშვს დამშვიდებაში.
აგრესიის მართვის 6 ნაბიჯი
1. გაარკვიეთ მიზეზი
o დაღლილობა, შიმშილი, ყურადღების დეფიციტი
2. აღიარეთ ემოცია
o „ვხედავ, რომ გაბრაზებული ხარ, ჩაფიქრებული ხარ.“
3. მშვიდი რეაგირება
o რბილი ტონი, მოკლე ფრაზები, არ გამოიყენოთ მძაფრი ფიზიკური მოძრაობები.
4. ალტერნატივის შეთავაზება
o „გამოხატე სიტყვებით, რა გაწუხებს.“
5. პოზიტიური გაძლიერება
o შეაქეთ მშვიდი ქცევა.
6. სტაბილური გარემო
o რუტინა, წინასწარი ახსნა, განმარტება, ცვლილებებზე შეთანხმება“, წერს მაგდა კოტრიკაძე.
იცოდით, რომ არსებობს პოზიტიური აგრესია? ბავშვი არ იბადება თვითკონტროლის უნარით – ეს ნეირობიოლოგიურად და სოციალური…
Posted by Magda Kotrikadze on ოთხშაბათი, 05 ნოემბერი, 2025
