ბუნების მსოფლიო ფონდმა ახალი, 2018 წლის ანგარიში წარადგინა, სადაც ასახულია 1970 წლის შემდეგ თუ რა გაკეთდა ან განადგურდა ადამიანის ხელით, ასევე მსოფლიო ორგანიზაციის ანგარიშში მოცემულია პლანეტის მდგომარეობა, მათ შორის ბიომრავალფეროვნება, ეკოსისტემები და ბუნებრივი რესურსების მდგომარეობა. როგორც ბუნების მსოფლიო ფონდის ამ დასკვნაშია ნათქვამი, შედეგები საგანგაშოა.
საერთაშორისო ფონდის ანგარიშზე რამდენიმე წლის განმავლობაში მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან, 59 მეცნიერი მუშაობდა. მათი განცხადებით, სხვა მრავალ პრობლემასთან ერთად, სერიოზული რისკის წინაშე იმყოფება წყალქვეშა სამყარო. პოლიეთილენით დაბინძურებული მონაკვეთები ოკეანის ყველაზე ღრმა ადგილებშიც კი ფიქსირდება, მათ შორის, მარიანას ღრმულის ტერიტორიაზეც. 60%-ით შემცირდა ძუძუმწოვრების, ფრინველის, თევზის, ქვეწარმავლებისა და ამფიბიების პოპულაცია.
საგანგაშოა მდინარეებსა და ტბებში მცხოვრები თევზების სტატისტიკაც. 1970 წლის შემდეგ აღნიშნულ ადგილებში მცხოვრები თევზების 80% განადგურდა.
ანგარიშში, მკაფიოდაა ხაზგასმული ფაუნის ურთულესი პრობლემა, დასკვანში აღნიშნულია, რომ 1970 წლის შემდეგ ადამიანის ხელით, საერთაშორისო მასშტაბით, ფაუნის 60% განადგურდა, ამასთან, არ ხორციელდება ისეთი აქტივობები, რომლებიც ფაუნის დაცვა-შენარჩუნებასა თუ აღდგენას ემსახურება. ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებული ანგარიშის თანახმად, განსაკუთრებით რთული მდგომარეობა სამხრეთ და ცენტრალურ ამერიკაშია, სადაც 1970 წლის შემდეგ ფაუნის წარმომადგენელთა მხოლოდ 11% გადარჩა, რაც კატასტროფულად ცუდი მაჩვენებელია.
საერთაშორისო ორგანიზაციის მიერ ჩატარებული კვლევის მიხედვით, 1970 წლიდან 2014 წლამდე ადამიანის საჭიროებებიდან გამომდინარე, ველური ბუნების წარმომადგენლების მასობრივი განადგურება განხორციელდა. მათ შორის მოხვდნენ ძუძუმწოვრები, თევზები, ჩიტები, ამფიბიები და რეპტილიები.
„ფაუნის წარმომადგენელთა მასობრივი განადგურების საფუძველზე დედამიწა ეტაპობრივად ბიომრავალფეროვნებას კარგავს,” – ნათქვამია განცხადებაში.
რადიო “ფორტუნა” ბუნების მსოფლიო ფონდის ამ ანგარიშთან დაკავშირებით “საქართველოს მწვანეთა მოძრაობის” თანათავმჯდომარეს ნინო ჩხობაძეს ესაუბრა. მისი განცხადებით, ბუნების მსოფლიო ფონდის გამოქვეყნებული ანგარიში მისთვის სიახლე არ ყოფილა, თუმცაღა არც ასეთ საგანგაშო სტატისტიკას ელოდა.
“ვინაიდან მე ყველა მათ ანგარიშს მუდმივად ვადევნებ თვალს, აქ ახალი თითქოს, არაფერი ყოფილა, ყოველ ჯერზე ვამბობ, საგანგაშო სტატისტიკა გვაქვს თქო, მაგრამ ახლა მართლაც, რომ საგანგაშოა ეს ყველაფერი,” – აცხადებს ნინო ჩხობაძე რადიო “ფორტუნასთან” საუბრისას.
რა მდგომარეობაა ამ მხრივ საქართველოში და რა შეიძლება გაკეთდეს პრობლემის მოსაგვარებლად, “საქართველოს მწვანეთა მოძრაობის” თანათავმჯდომარე აცხადებს, რომ საქართველოში რა მდგომარეობაა კონკრეტულად ამ მიმართულებით არავინ იცის, რადგან ჩვენთან არ არსებობს მონიტორინგის სისტემა.
“იქიდან გამომდინარე, რომ საქართველოში არ არსებობს მონიტორინგის სისტემა, ძალიან რთულია იმაზე საუბარი, რა ვითარებაა საქართველოში, თუმცა ერთადერთი, რაც შეგვიძლია ვთქვათ, უკავშირდება წითელი ნუსხის სახეობებს, რომ ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ჩავარდა მცენარეული საფარი, მაგალითად, “ალურას” შემოსევისას, რამაც განადგურების პირას მიიყვანა ბზა. ბზა გახმა – ეს არის კონკრეტული შედეგი, რაც ჩვენ უკვე ვნახეთ და რაზეც შემიძლია საუბარი,” – ამბობს ნინო ჩხობაძე.
“ზოგადად, რაც ეხება ცხოველებს, აქ პრობლემა იმაშია, რომ ზუსტი ინვენტარიზაცია არ გვაქვს და მეორე მნიშვნელოვანი პრობლემა რაც გვაქვს, არის ის, რომ ჩვენ ზუსტად არ ვიცით მათი გავრცელების არეალები. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობის შედეგად, საქართველოში გარკვეული სერიოზული ზიანი ადგება ადგილობრივ იხტიოფაუნას, ასევე სერიოზული პრობლემა იხტიოფაუნასთან დაკავშირებით არის ინტენსიური მოპოვება შავი ზღვის სანაპიროზე, ანუ არადაშვებული ხერხებით მოპოვებაზეა აქ საუბარი,” – განმარტავს “საქართველოს მწვანეთა მოძრაობის” თანათავმჯდომარე.
ჩხობაძის შეფასებით, უნდა მოხდეს ადაპტირება ბიომრავალფეროვნების გეგმის, ცვლილებები უნდა შევიდეს ბიომრავალფეროვნების დაცვის თუ მოქმედების გეგმაში. მისი ინფორმაციით, ამ საკითხზე მუშაობენ გარემოს დაცვის სამინისტროში.
“ამის შედეგად უფრო ქმედითი ღონისძიებები უნდა ჩატარდეს იმისთვის, რომ შეჩერდეს ეს საგანგაშო სტატისტიკა,” ამბობს ნინო ჩხობაძე.
მისთვის ცნობილია, რომ გარემოს დაცვის სამინისტროში აქტიურად მუშაოენ ახალი ეროვნული პარკების დაარსებასთან დაკავშირებით და ასევე ცნობილია, რომ ტყის კოდექსის გადახედვა იგეგმება უახლოეს მომავალში, რათა ბიომრავალფეროვნების კუთხით საკითხები უფრო მეტად იყოს გათვალისწინებული.
ბუნების მსოფლიო ფონდის ანგარიშის მიხედვით ცნობილი გახდა, რომ დღეს დედამიწის მხოლოდ მეოთხედი ნაწილია თავისუფალი ადამიანის ხელისგან. არსებული ტემპის შენარჩუნების შემთხვევაში, აღნიშნული მაჩვენებელი 2050 წლისთვის მეათედს მიაღწევს, რაც თავისთავად ძალიან ცუდი მაჩვენებელია.
ანგარიშიდან გამომდინარე „ბუნების მსოფლიო ფონდი“ საერთაშორისო საზოგადოებას ახალი, გლობალური შეთანხმების მიღწევისკენ მოუწოდებს, რომელიც ბუნებაზე ადამიანის ზემოქმედებას განსაზღვრავს.
„შესაბამის თანამდებობაზე მყოფებმა უნდა გააკეთონ სწორი პოლიტიკური და ფინანსური არჩევანი, რათა ჩვენს ერთადერთ პლანეტაზე ადამიანმა და ბუნებამ ჰარმონიულად ცხოვრება შეძლონ,” – აღნიშნულია ანგარიშში, რომელიც რამდენიმე დღის წინ გამოქვეყნდა.
შეგახსენებთ, რომ ბუნების მსოფლიო ფონდი ყოველ ორ წელიწადში აქვეყნებს ანგარიშს.
ნუცა სალუქვაძე
