„როგორც იკვეთება, აქციებზე დაკავებული პირების, მათ შორის ქალების მიმართ ადგილი აქვს უკანონო პრაქტიკას – სრულ გაშიშვლებას, ასევე, ბუქნების კეთების იძულებას, რაც ეწინააღმდეგება როგორც საქართველოს კანონმდებლობას, ასევე, საერთაშორისო სტანდარტებს“, – ამის შესახებ არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ გავრცელებულ ერთობლივ განცხადებაშია ნათქვამი.
როგორც „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ და „საქართველოს ევროპული ორბიტის“ წარმომადგენლების ერთობლივ განცხადებაშია აღნიშნული, მსხვერპლი ქალების მონაყოლი, პრაქტიკის გავრცელების მასშტაბი და ინტენსივობა მიუთითებს, რომ დამამცირებელი და ღირსების შემლახავი მოპყრობა ქალების წინააღმდეგ გამოყენებულია, როგორც პოლიტიკური რეპრესიის, დევნის, დაშინების და დათრგუნვის იარაღი.
„კოალიცია ცვლილებისთვის” ერთ-ერთმა ლიდერმა, ელენე ხოშტარიამ, რომელიც 28 მარტს საქართველოს პარლამენტთან მიმდინარე საპროტესტო აქციაზე პოლიციამ ადმინისტრაციული წესით დააკავა, იზოლატორიდან განცხადება გაავრცელა, რომ დაკავების დროს არაადამიანურ და ღირსების შემლახავ მოპყრობას დაექვემდებარა.
მისი განცხადებით, პოლიციელმა ქალებმა ხელები ზურგს უკან ბორკილებით შეუკრეს, შემდეგ კი, რამდენიმე პოლიციელმა ძალის გამოყენებით სრულიად გააშიშვლა, რაც, მისი თქმით, იყო უკიდურესად ღირსების შემლახავი და დამამცირებელი.
ელენე ხოშტარიას 1-ელი აპრილის განცხადებით, სახელმწიფო პროპაგანდისტული მედიასაშუალებების – „რუსთავი 2”-ისა და „იმედის” ჟურნალისტები მისგან დაჟინებით მოითხოვდნენ პასუხის გაცემას კითხვაზე, თანახმა იყო თუ არა მის მიმართ განხორციელებული ძალადობის კადრების გამოქვეყნებაზე, რაც წარმოადგენს მსხვერპლი ქალის მიმართ განგრძობითი ფსიქოლოგიური ძალადობის და მეორადად ტრავმირების მცდელობას.
„შიშველ სხეულზე მეტალოდეტექტორს მატარებდნენ, ხაზგასმული აგრესია და ძალადობა იყო პოლიციის მხრიდან… მოულოდნელად მითხრეს, გადიო, ადვოკატთანაც არ დამარეკინეს, მარტო გამოვედი“ – ელენე ხოშტარია დროებითი მოთავსების იზოლატორიდან გათავისუფლების შემდეგ
ამის შესახებ კოალიცია „ცვლილებისთვის“ ერთ-ერთმა ლიდერმა ელენე ხოშტარიამ დროებითი მოთავსების იზოლატორიდან გათავისუფლების შემდეგ განაცხადა.
მსგავსი ფსიქოლოგიური ზეწოლა წარმოადგენს მსხვერპლი ქალის დაშინებას, რომ მისი ღირსების შემლახავი მოპყრობის კადრები შესაძლებელია საჯაროდ მისი ნების საწინააღმდეგოდ, პროპაგანდისტული მიზნებით გამოქვეყნდეს, რაც არაერთგზის მომხდარა.
აღსანიშნავია, რომ შსს-ს დროებითი მოთავსების იზოლატორების შინაგანაწესით, პირის პირადი შემოწმების დროს სხეულის სრული გაშიშვლება დაუშვებელია. შემოწმების დროს დასაშვებია მხოლოდ სხეულის ცალკეული ნაწილების დათვალიერება ან გაშიშვლება. აღნიშნული პროცესი შეიძლება ჩატარდეს მხოლოდ ტიხრის/ფარდის მიღმა და არ შეიძლება მოექცეს ვიდეომეთვალყურეობის კამერის ხედვის არეალში.
დაკავებული პირების მიმართ მოპყრობის მარეგულირებელი საერთაშორისო სტანდარტებით, როგორიცაა გაერო-ს, ევროსაბჭოს წამების საწინააღმდეგო კომიტეტის – CPT-ს სტანდარტები, დაკავებულების, განსაკუთრებით ქალების შემოწმების მიზნით სრული გაშიშვლება დამამცირებელ და ღირსების შემლახავ მოპყრობას წარმოადგენს.
იგი არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ტარდებოდეს დაკავებულთა მიმართ რუტინულად, მხოლოდ განსაკუთრებულ, სამართლებრივად და ფაქტობრივად დასაბუთებულ შემთხვევაში შეიძლება დაკავებულს მოსთხოვონ სხეულის ნაწილების გაშიშვლება, რა დროსაც დაცული უნდა იყოს დაკავებულის ღირსება.
უნდა აღინიშნოს, რომ პოლიციის მხრიდან დაკავების შემდგომ სხეულის სრული გაშიშვლების და ბუქნების კეთების იძულების პრაქტიკაზე რამდენიმე ქალმა ასევე საჯაროდ ისაუბრა (ქრისტინე ბოტკოველი, იგივე ნენსი ვოლანდი, ნუცა მახარაძე). მათი თქმით, ეს პროცესი იყო უკიდურესად დამამცირებელი, ღირსების შემლახავი და დამაშინებელი.
შეგახსენებთ, რომ დაკავების შემდგომ (როგორც აქციაზე, ასევე, ტრანსპორტირების და პოლიციის განყოფილებაში ყოფნის დროს) პოლიციის მხრიდან გაუპატიურების მუქარაზე, სექსუალურ შევიწროებასა და ფიზიკურ ანგარიშსწორებაზე ნოემბერ-დეკემბერში პრო-ევროპული საპროტესტო აქციების დროს დაკავებულმა არაერთმა ქალმა საჯაროდ ისაუბრა. აღნიშნული ფაქტების გამო პასუხისგებაში არც ერთი პოლიციელი არაა მიცემული.
როგორც იკვეთება, აქციებზე დაკავებული პირების, მათ შორის ქალების მიმართ ადგილი აქვს უკანონო პრაქტიკას – სრულ გაშიშვლების, ასევე, ბუქნების კეთების იძულებას, რაც ეწინააღმდეგება როგორც საქართველოს კანონმდებლობას, ასევე, საერთაშორისო სტანდარტებს.
მსხვერპლი ქალების მონაყოლი, პრაქტიკის გავრცელების მასშტაბი და ინტენსივობა მიუთითებს, რომ დამამცირებელი და ღირსების შემლახავი მოპყრობა ქალების წინააღმდეგ გამოყენებულია, როგორც პოლიტიკური რეპრესიის, დევნის, დაშინების და დათრგუნვის იარაღი.
სახალხო დამცველი ელენე ხოშტარიას მიმართ სავარაუდო არასათანადო მოპყრობას სწავლობს
აქვე განვმარტავთ, რომ მსგავს პრაქტიკაზე საუბრობენ შსს-ს დროებითი მოთავსების იზოლატორებსა თუ პენიტენციურ დაწესებულებებში გადაყვანილი მამაკაცი დაკავებულებიც. თუმცა, ქალთა მიმართ მსგავსი პრაქტიკა გაცილებით მატრავმირებელი და ღირსების შემლახველია.
აღსანიშნავია, რომ სხეულის სრული გაშიშვლებით შემოწმების პრაქტიკის არსებობას ხელისუფლება ომბუდსმენისა და უფლებადამცველი ორგანიზაციების განცხადებების მიუხედავად, წლების განმავლობაში უარყოფდა და აღნიშნავდა, რომ სრული გაშიშვლება ნებაყოფლობითი იყო და შემოწმების დროს გამოიყენებოდა ალტერნატიული საშუალებები”, – აღნიშნულია ერთობლივ განცხადებაში.
გარდა ამისა, ა/ო-ების განცხადებით, დროებით მოთავსების იზოლატორში მოთავსებულ ნებისმიერ პირს უფლება გაქვთ, მოითხოვოს: ადვოკატთან დაკავშირება, სახალხო დამცველის ცხელ ხაზთან დაკავშირება (1481) და სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის ცხელ ხაზთან დაკავშირება.
„მივმართავთ ქალებს, თუ თქვენ დაგაკავეს და გადაგიყვანეს დროებითი მოთავსების იზოლატორში, უნდა იცოდეთ, რომ:
თქვენი პირადი დათვალიერება უნდა ჩაატაროს იმავე სქესის წარმომადგენელმა;
პირადი დათვალიერების დროს დაუშვებელია თქვენი სრული გაშიშვლება;
პირადი დათვალიერების დროს სხეულის ცალკეული ნაწილის დათვალიერება (ასეთის აუცილებლობისას, მაგალითად, დაზიანებების შემოწმებისას) ვიდეომეთვალყურეობის კამერების თვალთახედვის არეში არ უნდა მოხდეს.
დროებითი მოთავსების იზოლატორში გადაყვანისას ქალები:
უნდა განთავსდნენ მამაკაცებისგან განცალკევებით;
პატიმრობაშეფარდებული ქალისათვის უზრუნველყოფილი უნდა იყოს ჰიგიენური საშუალებები.
აქვე, საზოგადოებას ვაწვდით ინფორმაციას იმ იდენტიფიცირებული პოლიციელების თაობაზე, რომლებიც ელენე ხოშტარიას განცხადებით, მონაწილეობდნენ მის მიმართ ჩადენილ ძალადობაში: ესენი არიან ნინო ჩხარტიშვილი, სალომე ლაშხია, დავით ბოლოთაშვილი და სხვები.“ – აღნიშნავენ არასამთავრობო ორგანიზაციები ერთობლივ განცხადებაში.
