დღეიდან დრონების გაშვება იზღუდება – რატომაა უსაფრთხოების დაცვა აუცილებელი?

დღეიდან, დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია სპეციფიკურ კატეგორიაში საქართველოს სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოსთან შეთანხმების გარეშე, დაუშვებელია.

სამოქალაქო ავიაციის სააგენტო დრონების ოპერატორებისთვის სოციალურ ქსელში შემეცნებით-შეხსენებითი ხასიათის ვრცელ პოსტს აქვეყნებს.

სამოქალაქო ავიაციის სააგენტო განმარტავს, რატომ არის უსაფრთხოების ნორმების დაცვა აუცილებელი საჰაერო სივრცეში, რა რისკები არსებობს, როგორია სტატისტიკა და რას ითვალისწინებს რეგულაციები.

„მიმდინარე წლის 12 ოქტომბერს, კვებეკის საერთაშორისო აეროპორტიდან 11კმ-ის მოშორებით, ავიაკომპანია „SkyJet“-ის სამგზავრო თვითმფრინავს უპილოტო საჰაერო ხომალდი შეეჯახა. თვითმფრინავი „Beechcraft A100 King Air“ დასაფრენად შესვლის ფაზაში, 2400 ფუტზე (731მ.) სიმაღლეზე იმყოფებოდა, როდესაც პილოტებმა დრონი შენიშნეს. საჰაერო ხომალდი უსაფრთხოდ დაეშვა ასაფრენ-დასაფრენ ზოლზე. ინსპექტირებამ მარცხენა ფრთაზე ნაკაწრები აღმოაჩინა. კანადის ადგილობრივი რეგულაციების მიხედვით, 300 ფუტზე (90მ.) მაღლა ფრენა უპილოტო საჰაერო ხომალდებისთვის იკრძალება და 25 ათასი კანადური დოლარით დაჯარიმებას ითვალისწინებს.

დრონების სახიფათო მიახლოვებასთან დაკავშირებით, საავიაციო ხელისუფლებებში პილოტების მხრიდან შემოსული შეტყობინებების რიცხვი შემაშფოთებლად იზრდება. მიმდინარე წლიდან, საავიაციო შემთხვევების მონაცემთა ბაზის მქონე ერთ-ერთმა ყველაზე აღიარებულმა ქსელმა „Aviation Safety Network“-მა უპილოტო საჰაერო ხომალდების სახიფათო მიახლოვებისა და შესაძლო საავიაციო შემთხვევების შეტყობინებების მონაცემთა ბაზის წარმოება დაიწყო. „Aviation Safety Network“-ი ძირითადად საავიაციო ხელისუფლებების ოფიციალურ წყაროებს ეყრდნობა. ორგანიზაციის მონაცემებით, ამჟამად დაფიქსირებულია 3428 შეტყობინება, რომელთაგან 14 შემთხვევაში მოკვლევა თვითმფრინავთან შეჯახების / შესაძლო შეჯახების ფაქტზე მიმდინარეობს. ინციდენტების უმრავლესობა 2015-2017 წლებშია მომხდარი.

იმისათვის, რომ უპილოტო საჰაერო ხომალდებმა სამოქალაქო დანიშნულების საჰაერო ხომალდებთან ერთად იფრინონ ერთ საჰაერო სივრცეში აუცილებელია უსაფრთხოების ნორმების დაცვა. საჰაერო სივრცით სარგებლობას კი თავისი წესები აქვს. საჰაერო სივრცის სტრუქტურა შემდეგ ძირითად ელემენტებს მოიცავს: საჰაერო ტრასები, ადგილობრივი საჰაერო ხაზები, სწორხაზოვანი მარშრუტები, ფრენის მუდმივი მარშრუტები, სახელმწიფო საზღვრის გადამკვეთი საჰაერო დერეფნები, აეროდრომების რაიონები, პოლიგონები, საპილოტაჟო არეები, ფრენისათვის შეზღუდული არეები და ფრენისათვის სახიფათო არეები.

მაღალ სიჩქარეზე მოძრავ, დაფრენის ან აფრენის ფაზაში მყოფ საჰაერო ხომალდთან მცირე ზომის საგნის შეჯახებაც კი თვითმფრინავის ზედაპირის დაზიანების და შესაბამისად მისი ტექნიკური გაუმართაობის, მანევრირების გართულების მიზეზი შეიძლება გახდეს, რომ აღარაფერი ვთქვათ ამ საგნის ძრავში მოხვედრით გამოწვეულ ფატალურ შედეგებზე. სპეციალისტები ყურადღებას ამახვილებენ აგრეთვე საფრთხეზე, რომელიც უკავშირება უპილოტო საჰაერო ხომალდის შეჯახების შემთხვევაში აპარატში ინტეგრირებული ლითიუმის ელემენტის აფეთქების შესაძლებლობას.

ამიტომ, ფრენების უსაფრთხოების, ადამიანების სიცოცხლის და ჯანმრთელობის დაცვის უზრუნველყოფის მიზნით, საჰაერო სივრცით მოსარგებლე საჰაერო ხომალდების, მათ შორის დრონების ოპერატორები ვალდებულნი არიან გააკონტროლონ უპილოტო საჰაერო ხომალდის კურსი სხვა საჰაერო ხომალდებთან, პირებთან და დაბრკოლებებთან მიმართებაში, მათგან უსაფრთხო მანძილის შენარჩუნებისა და შეჯახების აცილების მიზნით.

შეგახსენებთ, რომ 1 სექტემბრიდან, საქართველოში ამოქმედდა „უპილოტო საჰაერო ხომალდების რეგისტრაციისა და ფრენის, აგრეთვე უპილოტო საჰაერო სისტემისა და უპილოტო საჰაერო ხომალდების ექსპლუატაციის, გამოყენებისა და შეზღუდვების წესები”. რეგულაცია ადგენს უპილოტო საჰაერო ხომალდების ექსპლუატაციის ნორმებს და მისი მიზანია ფრენის უსაფრთხოების დაცვა საქართველოს საჰაერო სივრცეში.

რეგულირების ქვეშ არ ექცევა: უპილოტო საფრენი აპარატები რომელთა მასა ნაკლებია 250 გრამზე; სათამაშო უპილოტი საჰაერო ხომალდები (საფრენი აპარატი რომელიც შექმნილია ან განკუთვნილია ბავშვებისთვის სათამაშოდ, მისი ფრენის მაქსიმალური სიმაღლე არ აღემატება 30 მეტრს მიწის ზედაპირიდან, ხოლო პოტენციური ენერგია 79 ჯოულს); უპილოტი საჰაერო ხომალდების ექსპლუატაცია შენობაში (დახურულ სივრცეში).

  ზოგადი მოთხოვნები ასეთია:

• დაუშვებელია უპილოტო საჰაერო ხომალდის მართვა დაუდევრად, რათა საფრთხეში არ ჩავარდეს ადამიანების სიცოცხლე და მათი ქონება, ასევე საფრთხე არ შეექმნას სხვა საჰაერო ხომალდს;
• უპილოტო საჰაერო ხომალდის პილოტი უნდა მოერიდოს უპილოტო საჰაერო ხომალდის ფრენას იმ საჰაერო ხომალდის ზემოთ, ქვემოთ ან წინ, რომლის ბორტზეც იმყოფება პილოტი, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც ისინი იმყოფებიან უსაფრთხო მანძილზე და მხედველობაშია მიღებული საჰაერო ხომალდის კვალზე ტურბულენტობის გავლენა;
• აკრძალულია უპილოტო საჰაერო ხომალდით ადამიანის გადაყვანა;
• დაუშვებელია ერთდროულად რამდენიმე უპილოტო საჰაერო ხომალდის მართვა ერთი დისტანციური მართვის სადგურიდან;

უპილოტო საჰაერო ხომალდის გამოყენებისას წარმოქმნილი ნებისმიერი მოვლენის შესახებ, რომელიც საფრთხეს უქმნის ან შეიძლება დაემუქროს საჰაერო მოძრაობის, ასევე, პირების და ქონების უსაფრთხოებას, უპილოტო საჰაერო ხომალდის პილოტმა/ექსპლუატანტმა დაუყოვნებლივ უნდა აცნობოს სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს (საავიაციო მოვლენათა შეტყობინება);

• დაუშვებელია უპილოტო საჰაერო ხომალდით საქართველოს საზღვრის გადაკვეთა სააგენტოსთან შეთანხმების გარეშე;
• დაუშვებელია უპილოტო საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია ღია ზღვის თავზე საჰაერო მოძრაობის მართვის შესაბამისი ორგანოს თანხმობის გარეშე;
• დაუშვებელია ავტონომიური უპილოტო საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია (უპილოტო საჰაერო ხომალდი, რომლის ფრენის მართვაში ჩარევა შეუძლებელია ფრენის პროცესში).

  ღია კატეგორია:

დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია ღია კატეგორიაში არ საჭიროებს სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოს თანხმობას. თქვენ არ გესაჭიროებათ სააგენტოს თანხმობა თუ დაიცავთ „ღის კატეგორიის” შემდეგ პირობებს:

• დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდის მაქსიმალური ასაფრენი მასა არ აღემატება 25 კილოგრამს;
• ექსპლუატაციის სიმაღლე არ აღემატება 400 ფუტს (122 მეტრს) მიწის ზედაპირიდან;
• ექსპლუატაცია ხორციელდება არაუმეტეს 54 კმ/სთ (15 მ/წმ) სიჩქარისა;
• ექსპლუატაცია ხორციელდება პირდაპირი ხედვის არეში;
• ექსპლუატაცია ხორციელდება საქართვლოს აეროდრომებიდან არანაკლებ 6 კილომეტრის დაშორებით;
• ექპლუატაცია ხორციელდება პირის ან პირთა ჯგუფის თავზე ან ნებისმიერი პირისგან ჰორიზონტალურად არანაკლებ 50 მეტრის დაშორებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც აღნიშნული პირი ან პირთა ჯგუფი ასრულებს ექსპლუატანტის მითითებებს და იმყოფება ექსპლუატანტის მეთვალყურეობის ქვეშ;
• ექსპლუატაცია ხორციელდება საავტომობილო ან სარკინიგზო გზების თავზე და/ან მის გასწვრივ არანაკლებ 50 მეტრის დაშორებით;
• ექსპლუატაცია ხორციელდება შენობა-ნაგებობიდან ჰორიზინტალურად არანაკლებ 50 მეტრის დაშორებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ექსპლუატანტი ამ შენობა-ნაგებობის მესაკუთრეა ან მიღებული აქვს თანხმობა აღნიშნული შენობანაგებობის მესაკუთრისგან;
• დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდის მაკომპლექტებელი ნაწილები არის ქარხნული წარმოების და არ არის მოდიფიცირებული;
• დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდიდან არ ხორციელდება საგნების გადმოყრა და ნივთიერებების გაშხეფვა;
• დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდით არ ხორციელდება საგნების, სახიფათო ტვირთისა და ნივთიერებების გადატანა;
• დისტანციურად მართვადი უპილოტო საჰაერო ხომალდით არ ხორციელდება ბუქსირება;
• არ ხორციელდება საჰაერო და საპილოტაჟო ჩვენება;
• 14 წელს მიუღწეველი პირის მიერ, უპილოტო საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია ხორციელდება სრულწლოვანი პირის ზედამხედველობის ქვეშ.

  სპეციფიკური კატეგორია:

იმ შემთხვევაში თუ დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდებით თქვენს მიერ განსახორციელებელი საქმიანობა, სამუშაოების ტიპი, სერვისები და ა.შ. მოითხოვს ღია კატეგორიისთვის დადგენილი ექპლუატაციის ნორმებისგან განსხვავებულ პირობებს თქვენ ექცევით სპეციფიკური კატეგორიის ქვეშ.

დღეიდან, 1 ნოემბრიდან, დაუშვებელია დისტანციურად მართვადი საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია სპეციფიკურ კატეგორიაში საქართველოს სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოსთან შეთანხმების გარეშე. პირველადი თანხმობა ექსპლუატაციაზე გაიცემა 1 წლამდე ვადით, ხოლო ყოველი მომდევნო თანხმობა გაიცემა 2 წლამდე ვადით.

თანხმობის მისაღებად წარმოსადგენი დოკუმენტაციის შესახებ ინფორმაცია იხილეთ ჩვენს ვებ-გვერდზე: http://www.gcaa.ge/geo/upiloto.php

რეგისტრაცია:

საჰაერო ხომალდის ექსპლუატაცია, რომლის მაქსიმალური ასაფრენი მასა აღემატება 5 კილოგრამს, დღეიდან, 1 ნოემბრიდან, ექვემდებარება რეგისტრაციას.

• უპილოტო საჰაერო ხომალდი რეგისტრირდება იურიდიული პირზე ან ფიზიკურ პირზე, რომელსაც შეუსრულდა 16 წელი.
• უპილოტო საჰაერო ხომალდის რეგისტრაცია ხორციელდება, თუ იგი არ არის რეგისტრირებული სხვა რომელიმე სახელმწიფოს რეესტრში.
• რეგისტრაციის მოწმობა ვარგისია უპილოტო საჰაერო ხომალდის არსებობის მანძილზე და არის უვადო. სააგენტო უფლებამოსილია მოითხოვოს უპილოტო საჰაერო ხომალდის არსებობის დადასტურება ყოველ 2 წელიწადში ერთხელ.
• მონაცემთა ბაზაში შეტანილ უპილოტო საჰაერო ხომალდს ენიჭება ამოსაცნობი 5- ციფრიანი ნიშანი.
• უპილოტო საჰაერო ხომალდზე გაიცემა „უპილოტო საჰაერო ხომალდის რეგისტრაციის მოწმობა”.

მოწმობის მისაღებად სააგენტოში წარმოსადგენი დოკუმენტაციის შესახებ ინფორმაცია იხილეთ ჩვენს ვებ-გვერდზე: http://www.gcaa.ge/geo/upiloto.php

  სერტიფიცირებული კატეგორია:

თუ თქვენი უპილოტო საჰაერო ხომალდის მაქსიმალური ასაფრენი მასა შეადგენს ან აღემატება 150 კგ-ს, ექსპლუატაციისთვის აუცილებელი ხდება უპილოტო საჰაერო ხომალდის ექსპლუატანტის სერტიფიკატის ფლობა. უპილოტო საჰაერო ხომალდების სერტიფიცირებული კატეგორიის საექსპლუატაციო მოთხოვნები ამოქმედდება 2020 წლის 1 იანვრიდან.

უპილოტო საჰაერო ხომალდების უსაფრთხო ოპერირებასთან დაკავშირებულ საკითხებზე კითხვების გაჩენის შემთხვევაში შეგიძლიათ მოგვმართოთ შემდეგ ელექტრონულ მისამართზე: [email protected]

გისურვებთ უსაფრთხო ოპერირებას!“, -აცხადებენ სამოქალაქო ავიაციის სააგენტოში.