2022 წლის 31 მარტს უკრაინის ჯარები შევიდნენ კიევის რეგიონის ქალაქ ბუჩაში. მას შემდეგ სამი წელიწადი გავიდა, მაგრამ ჭრილობა, რომელიც ქალაქს ოკუპაციამ მიაყენა, არ იკურნება და ნაკლებად სავარაუდოა ოდესმე შეხორცდეს. ოკუპაციის მხოლოდ ერთ თვეში ბუჩაში 554 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. ოთხი ათეული ადამიანი ამ დრომდე დაკარგულად მიიჩნევა. ბუჩას კიდევ 33 მკვიდრი კვლავ რუსეთის ტყვეობაშია. რუსული მხარე აგრძელებს ბუჩაში მასობრივი მკვლელობებისა და ომის დანაშაულებების უარყოფას და ამტკიცებს, რომ მასობრივი მკვლელობები და ქუჩაში ნაპოვნი ცხედრები “დადგმული იყო”.
ბუჩაში რუსეთის ოკუპაციისგან ქალაქის განთავისუფლების მესამე წლისთავის აღსანიშნავად ღონისძიებები გაიმართა.
დაღუპულთა ხსოვნას პატივი მიაგეს ადგილობრივ სასაფლაოზე.
რუსულმა ჯარებმა ქალაქი 2022 წლის თებერვალში დაიკავეს უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრის დაწყებიდან მალევე და იქ დაახლოებით ერთი თვის განმავლობაში დარჩნენ.
როდესაც უკრაინის შეიარაღებულმა ძალებმა ბუჩა დაიბრუნეს, ქუჩებში მშვიდობიანი მოსახლეობის მასობრივი საფლავები და ცხედრები აღმოაჩინეს.
რუსეთის ჯარებმა დაარღვიეს ომის კანონების ძირითადი პრინციპები, ხაზს უსვამენ უფლებადამცველები, რომლებიც მუშაობდნენ ბუჩაში ქალაქის განთავისუფლების შემდეგ. მათ მოახერხეს დიდი რაოდენობით ინფორმაციის შეგროვება, რომელიც ადასტურებდა, რომ რუსული ოკუპაციის დროს ხდებოდა სიკვდილით დასჯა, უკანონო მკვლელობები, ძალადობრივი გაუჩინარება და წამება.
უკრაინის შეიარაღებული ძალების სამხედრო მოსამსახურე იგორ ლვუტინმა ბუჩას მემორიალთან რუსეთთან ტერიტორიული დათმობების წინააღმდეგ ისაუბრა:
“ამდენი ბიჭი დავმარხე, ჩემი მებრძოლები. რისთვის იბრძოდნენ? რომ ეს ტერიტორიები მტერს მივცეთ? არავითარ შემთხვევაში”, – თქვა ლვუტინმა.
გადარჩენილები
ფოტოგრამა ალიონა გრომმა დოკუმენტურად აღწერა იმ ადამიანების სულისშემძვრელი ისტორიები, რომლებიც რუსული ოკუპაციის ქვეშ ცხოვრობდნენ.
რუსტემი, ბუჩა
რუსტემი შვილთან, მეუღლესთან და სხვა ნათესავებთან ერთად სარდაფში მიიმალა.
მოსახლეობა ყვიროდა: „აქ მოხუცები და ბავშვები არიან, იარაღი არ გვაქვსო“. რუსებმა ყველანი გაიყვანეს, ქუჩაში დააწყვეს, საბუთები შეამოწმეს და ტელეფონები დაუმსხვრიეს.
სარდაფში რამდენიმე ღამის გატარების შემდეგ რუსტემმა სამხედროებს ხალხის გაშვება სთხოვა. ჯარისკაცებმა გაათავისუფლეს 10 ადამიანი, მათ შორის ქალი სამი წლის ბავშვით, მაგრამ ერთი ოჯახი კიდევ ოთხი დღის განმავლობაში სარდაფში გააჩერეს.
რუსტემი და დანარჩენი განთავისუფლებულები ფეხით გაემართნენ ირპენისკენ.
ირინა, ბუჩა
ირინას სახლიდან გასვლის ეშინოდა მას შემდეგ, რაც ბუჩა რუსებმა დაიპყრეს. იჯდა სახლში ავადმყოფ დედასთან და სიკვდილს ელოდა.
რუსებმა სამი კაცი მოკლეს და მეზობელ სახლთან დამარხეს. შემდეგ მოკლეს მისი მეგობარი დიმა, რომელიც სახლთან იჯდა და ეწეოდა. ჯარისკაცებმა ხალხი სახლებიდან გამოყარეს. გამოვიდნენ აწეული ხელებით, შემდეგ ჯარისკაცებმა შიგნით ყუმბარა ისროლეს. სახლის პატრონი მოკლეს, მისი ცხედარი ერთი თვე ქუჩაში ეგდო. ირინა ფანჯრიდან უყურებდა როგორ დამარხეს რუსმა ჯარისკაცებმა კიდევ ერთი მეზობლის ცხედარი.
ვლადიმირი, ბუჩა
ვლადიმირი ბუჩაში ძაღლს სეირნობდა. კუთხიდან გამოვიდა კადიროველი და ავტომატი მიმართა მისკენ. ვლადიმერი სადარბაზოში შევარდა. სწორედ ამ დროს ჭურვი აფეთქდა და მრავალსართულიანი შენობა ძლიერად შეირყა. დაინახა, რომ ზედა სართულები იწვოდა. მან სახლს მეორე მხრიდან მოუარა და გადაიღო. ვლადიმირის ფოტოები BBC-მა გამოაქვეყნა.
რუსები ადგილობრივ მოსახლეობას განურჩევლად ესროდნენ. გზაზე გასვლა სასიკვდილოდ საშიში იყო. რუსი ჯარისკაცის შეხვედრა სიკვდილის ტოლფასი იყო.
ერთ დღეს ვლადიმირმა თავისი აივნიდან დაინახა, როგორ ესროლეს რუსმა ჯარისკაცებმა ქუჩაში კაცს. რუსებმა მისი კორპუსის მცხოვრებლები მოკლეს და ეზოში მანქანები გაანადგურეს.
ვლადიმირი მეზობლებთან ერთად დადიოდა ამ ტერიტორიაზე და გვამებს აგროვებდა.
ეს არ არის მოგონილი
ბუჩას ირგვლივ არსებულ ტყის პლანტაციებში ახალ ცხედრებს ჯერ კიდევ პოულობენ. მაგალითად, ცოტა ხნის წინ უკრაინელებმა ტყვედ აიყვანეს რუსი ჯარისკაცი და მან გამომძიებლებს აჩვენა სრულიად ახალი სამარხი, რომელიც ადრე უცნობი იყო.
„ეს მათი გასართობი იყო – ხალხის დახოცვა. ქალი გავიდა წყლის მოსატანად. იქ ჭაა, წყლის ასავსებად მივიდა. 5 მეტრით მოსცილდა და სნაიპერმა მოკლა”, – ამბობენ ბუჩას მაცხოვრებლები, – “ხალხი ყველაფერს ხედავს. ეს არ არის მოგონილი ისტორიები.”
„ხალხი მუხლებზე იყო, აწეული ხელებით, ისინი კი ესროდნენ“! – ბუჩას მოსახლეობას ახსოვს რუსი სამხედროების დანაშაული.
ბოლო სამი წლის განმავლობაში ბუჩას დიდწილად რესტავრაცია ჩაუტარდა: დღეს შენობების 95% უკვე აღდგენილია. დამწვარი სახლების ადგილზე ახალი შენობებია, დაზიანებული კედლები მოხატულია. სამი წლის წინანდელი მოვლენების ერთადერთი შეხსენება არის დაფები დაღუპულთა გვარებით. მაგრამ საშინელი მოვლენების მეხსიერება არ გამქრალა ადგილობრივ მოსახლეობაში.
ბუჩას ცენტრში, ეკლესიის მახლობლად, მასობრივი საფლავის ადგილზე ასობით გარდაცვლილის მემორიალური კედელი აშენდა.
დაღუპულთა და დაკარგულთა ოფიციალურ სიებს უკრაინის სამართალდამცავი ორგანოები ამ დრომდე ამუშავებენ. დაღუპულთა ნაწილის ვინაობა ჯერ დადგენილი არ არის, რადგან მათი ცხედრების იდენტიფიცირება არ მომხდარა.
ცოტა ხნის წინ ქალაქში დამონტაჟდა ინტერაქტიული კომპლექსი, სადაც შეგიძლიათ გაიგოთ ბუჩაში დაღუპული ასობით ადამიანის სახელი და ისტორიები.
ბუჩაში მშვიდობიანი მოსახლეობის მასობრივი მკვლელობის დამნაშავეები იყვნენ რუსი მედესანტეები 234-ე სადესანტო პოლკიდან, ვიცე-პოლკოვნიკ არტემ გოროდილოვის მეთაურობით. ამის შესახებ The New York Times-ის გამოძიებაშია ნათქვამი.
რვა თვის განმავლობაში ჟურნალისტები აგროვებდნენ მტკიცებულებებს ბუჩას მაცხოვრებლების მასობრივ ჟლეტვაში რუსი სამხედროების მონაწილეობის შესახებ. მათ მიერ შეგროვებული მტკიცებულებებით მშვიდობიანი მოსახლეობის მკვლელობა რუსების მიერ მიზანმიმართული და სისტემატიური ძალისხმევის ნაწილი იყო კიევისკენ მიმავალ გზაზე.
ფოტო: christianitytoday
lemonde
npr
war.ukraine.ua
president.gov.ua
