1 აგვისტოს თბილისში ჯონ რონალდ რუელ ტოლკინის რომანის „ჰურინის შვილების” ქართული თარგმანის პრეზენტაცია გაიმართა. წიგნი, რომელიც 2007 წელს გამოიცა და მსოფლიო მასშტაბით ფენტეზის ჟანრში ერთ-ერთი ბესტსელერია, ქართულად გიორგი გომართელმა თარგმნა.
წიგნი პროექტ “პორტალის” პირველი გამოცემაა. პროექტის ფარგლებში იგეგმება ფენტეზისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის საუკეთესო ლიტერატურულ ნიმუშების წიგნების გამოშვება. ეს არის მკითხველების მიერ შერჩეული წიგნები, ერთგვარი რეკომენდაცია, რომ წაიკითხოთ, ისიამოვნოთ და ტელეპორტირდეთ სხვა სამყაროში.
რატომ გაკეთდა არჩევანი კონკრეტულად ამ წიგნზე და როგორია მკითხველის და მთარგმნელის აღქმა, ამ და კიდევ სხვა თემებზე „ფორტუნა“ გიორგი გომართელს ესაუბრა.
– რატომ ტოლკინი და “ჰურინის შვილები”?
გ.გ: ტოლკინი ჩემი ერთ-ერთი საყვარელი მწერალია და შეიძლება, ითქვას, ჩემთვის ერთი საფეხურით სხვებზე მაღლა დგას, რადგან ბავშვობიდანვე შემიყვარდა მისი შექმნილი სამყარო, რომელსაც ჯერ ეკრანიდან გავეცანი, მის ნაწარმოებების წაკითხვით კი ეს სიყვარული უფრო გამიძლიერდა. რატომ ჰურინის შვილები? – ჩემთვის ეს სრულიად ახალი გამოწვევა აღმოჩნდა. სილმარილიონში ეს ამბავი მოკლედ არის გადმოცემული, ამიტომ გადავწყვიტე წიგნი ორიგინალში წამეკითხა, რადგან ქართული თარგმანი არ არსებობდა და ამ კითხვის პროცესში გამიჩნდა იდეა ჩემი თავისთვის მიმენიჭებინა სიამოვნება და მისი თარგმნა მეცადა. ჰურინის შვილები გასაოცარი ნაშრომია, ძალიან საინტერესო და ჩამთრევი სიუჟეტით და ორმაგად საინტერესო იყო წაკითხვაც და შემდგომ თარგმნაც, სხვადასხვა ემოციები დამიტოვა.
– რამდენად რთული იყო თარგმნის პროცესი?
გ.გ: ჩემდა გასაკვირად, არ გამჭირვებია. ზოგადად “სილმარილიონისეული“ ტექსტები რთული და საფრთხილოა, მით უმეტეს, როდესაც თარგმანში ავტორის შემოქმედებისთვის დამახასიათებელი რიტმი უნდა შეინარჩუნო. ამას შინაგანი გათავისება სჭირდება. და რამდენად გამომივიდა ეს, მკითხველმა უნდა შეაფასოს.
– დიდხანს მუშაობდით თარგმანზე?
გ.გ: 6 თვე დაახლოებით. არ ვჩქარობდი, რადგან არც არსად მეჩქარებოდა, მთლიანად ჩემი სიამოვნებისთვის ვთარგმნიდი და ვცდილობდი, ყოველი მონაკვეთი მაქსიმალურად ისე გამემართა, როგორც ამას წაკითხვისას და გააზრებისას ვგრძნობდი. ამიტომ ერთსა და იმავე ადგილს ხშირად ვუბრუნდებოდი, სანამ მაქსიმალურად კარგად არ დავხვეწდი.
– პროექტი “პორტალი” აგრძელებს ფენტეზისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის წიგნების გამოშვებას. იქნება მათ შორის თქვენი შემდეგი თარგმანიც?
გ.გ: ეს არაჩვეულებრივი პროექტია და ნიშანდობლივია, რომ ის ტოლკინმა გახსნა, რადგან თამამად შეიძლება, ითქვას, რომ ამ მწერალმა ფენტეზის ჟანრს დაუდო დასაბამი და დღეს ამ ჟანრს ძალიან ბევრი ღირსეული მემკვიდრეები ჰყავს, თუნდაც ჯორჯ მარტინისა და ჯოან როულინგის სახით. „პორტალის“ საშუალებით კიდევ ბევრ შედარებით ძველ და თანამედროვე მწერლის წიგნებს გაეცნობით, რომელთა უდიდესი ნაწილი, როგორც ვიცი, პირველად ითარგმნება. მათ შორის ერთ-ერთი იქნება წიგნიც, რომელზეც ახლა ვმუშაობ. ძალიან საინტერესო, მდიდარი და მრავალფეროვანი ფენტეზისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის წიგნები ელოდება მკითხველს.
– რა არის მთავარი თარგმნის პროცესში?
გ.გ: მიუხედავად იმისა, რომ ამ საქმეში ჯერ დიდი გამოცდილებით ვერ დავიკვეხნი, ალბათ ყველაზე მთავარი ტექსტის გათავისება და მისი რიტმის შეგრძნებაა, რომელიც უცვლელად უნდა გადმოიტანო მშობლიურ ენაზე, ქართული თარგმანი შინაარსობრივად და განწყობისეულად ძალიან ახლოს უნდა იყოს დედანთან, ეს არის მთავარი გამოწვევა და, თუ ამ დავალებას კარგად გაართმევ თავს, მხოლოდ მაშინ იქნება თარგმანი საინტერესო მკითხველისათვის.
– რა პრობლემები დგას დღეს მთარგმნელობით სფეროში? რა უნდა შეიცვალოს, თქვენი გადმოსახედიდან?
გ.გ: ალბათ მაინც ის, რომ უამრავი საინტერესო ლიტერატურა არსებობს, რომელიც სათარგმნია და ამისთვის აუცილებელია ნება. სასიხარულოა, რომ მეტ და მეტ ახალ წიგნებს ვხედავთ წიგნების მაღაზიებში, რომლებიც აქამდე არ იყო ნათარგმნი, ეს კარგი ტენდენციაა. ჩვენს ქვეყანაში მთარგმნელობითი რესურსი ნამდვილად არის და ეს ახალი საინტერესო მულტიჟანრობრივი წიგნების გადმოქართულებაში მაქსიმალურად უნდა იქნეს გამოყენებული.
– ზოგადად რა ჟანრის ლიტერატურას კითხულობთ?
გ.გ: ძალინ მიყვარს სათავგადასავლო ჟანრის რომანები, რომლებიც ფილოსოფიური და ეგზისტენციალური წიაღსვლებითაა გაჯერებული. რა თქმა უნდა ფენტეზისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის წიგნებსაც აქტიურად ვკითხულობ. ამ შემთხვევაში ჩემთვის ჟანრს დიდი მნიშვნელობა არ აქვს, შეიძლება უეცრად სადღაც წიგნის სახელი გავიგონო და მხოლოდ სახელმაც დამაინტერესოს და ამიტომაც დავიწყო კითხვა. ხშირ შემთხვევაში განწყობისდა მიხედვით ვკითხულობ. შესაძლოა, წიგნს ამის გამო რამდენჯერმეც მივუბრუნდე.
– ვინ არის თქვენი საყვარელი მწერალი?
გ.გ: ტოლკინი, კერუაკი, ლონდონი, ტოლსტოი, რემარკი, სკოტ ფიცჯერალდი. ესენი ალბათ ყველაზე გამორჩეულად.
– აქვე გკითხავთ, ვინ არის თქვენი საყვარელი მთარგმნელი?
გ.გ: თუ გავითვალისწინებთ ჟანრობრივ მრავალფეროვნებას, ჩემი აზრით დღეს ნიკა სამუშია გამორჩეულად კარგად თარგმნის.
– ბოლოს წაკითხული წიგნებიდან რომელმა მოახდინა თქვენზე ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება?
გ.გ: ორი წიგნია ასეთი – ჰენრი დევიდ თოროს „უოლდენი“ და ჯეკ კერუაკის „დჰარმის მაწანწალები“.
ესაუბრა თათია მეგენეიშვილი
