„რა გავაკეთოთ თუ ვინმე პოსტავს თვითმკვლელობის შესახებ და/ან როგორ ვესაუბროთ ადამიანს სუიციდალური აზრებით“, – აღნიშნულ თემაზე პოსტს სოციალურ ქსელში ექიმი არჩილ მარშანია აქვეყნებს.
მისი განმარტებით, პირველი, რაც ამ დროს ადამიანებმა უნდა მოიმოქმედონ უნდა დარეკონ 112-ში და ასევე დაუკავშირდნენ ისეთ ადამიანს, ვინც იცის მისი ადგილსამყოფელი.
ექიმის განმარტებით, დეპრესია არ არის „უბრალოდ ცუდ ხასიათზე ყოფნა“, ამიტომ პატივი უნდა ვცეთ დეპრესიაში მყოფი ადამიანის ემოციებს. მისივე თქმით, სუიციდზე ფიქრისას ადამიანი ვერ მსჯელობს ლოგიკურად და მისი ემოციების უგულვებელყოფა და/ან განსჯა კარგს არაფერს მოიტანს.
„რა გავაკეთოთ თუ ვინმე პოსტავს თვითმკვლელობის შესახებ და/ან როგორ ვესაუბროთ ადამიანს სუიციდალური აზრებით:
რა გავაკეთოთ:
დარეკეთ 112-ში, დაუკავშირდით ისეთ ადამიანს ვინც იცის მისი ადგილსამყოფელი;
გაითვალისწინეთ რომ დეპრესია არ არის „უბრალოდ ცუდ ხასიათზე ყოფნა“, პატივი ეცით მის ემოციებს, გახსოვდეთ რომ სუიციდზე ფიქრისას ადამიანი ვერ მსჯელობს ლოგიკურად და მისი ემოციების უგულვებელყოფა და/ან განსჯა კარგს არაფერს მოიტანს, პირიქით;
(პირადად საუბრისას) ეცადეთ დაარწმუნოთ ადამიანი რომ მიმართოს სპეციალისტს და დაეხმარეთ ამაში;
(პირადად საუბრისას) ეცადეთ იყოთ კომუნიკაციაში, საუბარს მიუდექით გულისხმიერად, მოუსმინეთ გულდასმით და არ შეაწყვეტინოთ საუბარი, გაამხნევეთ და გვერდში დაუდექით ყოველგვარი ‘დაშეიმინგების’ ან მსუბუქი გაკიცხვის გარეშე;
თუ ვინმესთან შენიშნეთ სუიციდალური აზრების ნებისმიერი საეჭვო ნიშანი, მიიღეთ სერიოზულად და ნუ დააიგნორებთ.
რა არ გავაკეთოთ:
არ გააზიაროთ პოსტი და დაარეპორტეთ ის (სუიციდის მცდელობის უპასუხისმგებლოდ გაზიარებას/გაშუქებას ახასიათებს”გადამდებლობა”, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში და ადამიანებში ვისაც აქვს ფსიქიკური ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემები, ეს მოვლენა ვერტერის ეფექტის სახელით არის ცნობილი.
მაშინ როცა ასევე არსებობს ”პაპაგენოს ეფექტი”, რაც პირიქით, დაკავშრებულია კრიზისების და სუიციდალური აზრების მართვის შესახებ მასმედიაში სწორი საინფორმაციო კამპანიით, სუიციდის შემთხვევების შემცირება/პრევენციასთან);
არ გაასაჯაროვოთ ადამიანის პირადი მიმოწერების სქრინები და/ან საუბრის შინაარსი (კონფიდენციალურობა და მისი გრძნობების პატივისცემა გვევალება ყველას);
არ დაიწყოთ დამნაშავის ძიება საჯაროდ და მსჯელობა იმაზე თუ ვისი/რისი ბრალია;
არ ისაუბროთ საჯაროდ საკუთარ გრძნობებზე დაზარალებულის მიმართ და ნუ მიმართავთ მას საჯაროდ (დამატებითი წნეხი არაფრის მომტანია);
მოერიდეთ ამ ადამიანთან საჯარო მიმართვებს და კონკრეტული შემთხვევის დეტალების საჯარო განხილვებს;
(პირად საუბარში) არ უგულვებელყოთ მისი შეგრძნებები (კომუნიკაცია ადამიანთან რომელსაც აქვს სუიციდის აზრები, უნდა იყოს კეთილგანწყობილი და დამხმარე, რის ოქროს წესიც ფაქტიურად არ არსებობს და მნიშვნელბა აქვს იმას თუ რა ხდება, რა არის იმ კონკრეტულ შემთხვევაში მიზეზი, თუმცა რაც ცალსახად ნეგატიურად აისახება მასზე არის ”ყველაფერი რიგზეა, არაფერი გჭირს, თავი მაღლა”-ს ტიპის ”გამხნევება”);
(პირად საუბარში) არ მოირგოთ მფარველის როლი – (”ყველაფერი უარესად შეიძლება ყოფილიყო”-ს და ”ყველაფერი გაქვს იმისთვის რომ კარგად იყო”-ს ტიპის კომუნიკაციას, ჯობს კითხოთ რით შეგიძლიათ დახმარება, რა არის ცუდად ყოფნის მიზეზი, რა არის ის რაც უკეთესად აგრძნობინებს თავს);
(პირად საუბარში) არ აიღოთ ზედმეტი საკუთარ თავზე – (ფსიქიკური ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობელემა არ არის სამარცხვინო, ფსიქოლოგთან თუ ფსიქიატრთან ვიზიტი ჩვეულებრივი ამბავია. ამოსავალი წერტილი საბოლოოდ უნდა იყოს სპეციალისტთან მისვლა და არა სტიგმის გაძლიერება).
აუცილებლად უნდა გვახსოვდეს რომ მთავარია ის ადამიანი და მისი ჯანმრთელობა და არა ჩვენ და ჩვენი გრძნობების და შემთხვევის დეტალების საჯაროდ გამოხატვა/განხილვა.
ყოველთვის(!) არსებობს გამოსავალი.
It’s Okay to Not Be Okay.
ჯანმრთელობას გისურვებთ“, – წერს არჩილ მარშანია.
