საქართველოში ბოლო წლებში ათობით ადამიანი აღმოჩნდა უცხოეთში იძულებით შრომასა და სექსუალურ ექსპლუატაციაში ჩათრეული. მიუხედავად სახელმწიფოს მიერ გატარებული ნაბიჯებისა, ტრეფიკინგის მსხვერპლი ქართველები კვლავ ჩნდებიან საზღვრებს გარეთ – ზოგჯერ მოტყუებით, ზოგჯერ კი უცოდინრობით.
ტრაგიკული ისტორია, რომელმაც საზოგადოება შეაშფოთა
თბილისში მცხოვრები ახალგაზრდა ქალი უცხოეთში სამუშაოდ გაემგზავრა, თუმცა იქ აღმოჩნდა იძულებით შრომისა და სექსუალური ექსპლუატაციის მსხვერპლი.
ის ერთ-ერთია იმ ქართველ ქალთაგან, ვინც უკეთესი ცხოვრების იმედით დატოვა ქვეყანა და საზღვარგარეთ მოტყუებით აღმოჩნდა ტრეფიკინგის ქსელში.
მისი ისტორია მხოლოდ ერთია მრავალი მსგავსისგან, რომლებიც ბოლო წლებში გახმაურდა.
პრობლემა ციფრებში: ოფიციალური მონაცემები (2021–2023)
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ბოლო ანგარიშების მიხედვით, საქართველო რჩება Tier 1 დონეზე, თუმცა გამოძიებებისა და მსხვერპლთა იდენტიფიკაციის მაჩვენებლები მერყეობს.
| წელი | ახალი გამოძიებული საქმეები | ოფიციალურად იდენტიფიცირებული მსხვერპლები | TIP შეფასება |
| 2021 | არ არის ცნობილი | 4 | Tier 1 |
| 2022 | 19 | 2 | Tier 1 |
| 2023 | 18 (3 სექსუალური, 13 შრომითი, 2 გაურკვეველი) | 17 | Tier 1 |
დამატებით 2024 წლის ანგარიშიდან:
• სამართალდამცველებმა შეამოწმეს 100 მაღალი რისკის ობიექტი (ბარები, სასტუმროები, აბანოები, კაზინოები);
• შრომის ინსპექტორებმა გამოკითხეს 380 პირი, რომლებიც იყვნენ შრომითი ტრეფიკინგის რისკის ქვეშ;
• შინაგან საქმეთა სამინისტრომ და მობილურმა ჯგუფებმა გამოკითხეს 421 პირი (2022-ში მხოლოდ 60);
• სასამართლოებმა გამოიტანეს განაჩენები 4-დან 15 წლამდე პატიმრობით.
წყარო: U.S. Department of State – 2024 Trafficking in Persons Report: Georgia
2024 წლის განახლებული სურათი
| მაჩვენებელი | მონაცემი | წყარო |
| ახალი გამოძიებული შემთხვევები საქართველოში | არ არის ცნობილი | TIP 2024 – ანგარიშში არ მითითებულია ზუსტი რაოდენობა |
| ბრალდებულთა/მსჯავრდებულთა რაოდენობა | არ არის ცნობილი | გენპროკურატურისა და შსს-ს წლიური ანგარიშები ჯერ არ გამოქვეყნებულა |
| ოფიციალურად იდენტიფიცირებული მსხვერპლები საქართველოში | არ არის ცნობილი | TIP 2024 – იდენტიფიკაციის პროცესი გრძელდება |
| ქართველი მსხვერპლები საზღვარგარეთ | დაფიქსირებული შემთხვევები გერმანიაში, საბერძნეთში, იტალიაში, თურქეთსა და ირანში; ზუსტი რაოდენობა არ არის ცნობილი | GRETA (Council of Europe) Report 2024 |
| TIP შეფასება 2024 წლისთვის | Tier 1 – სრული შესაბამისობა | U.S. Department of State – TIP 2024 |
📌 შენიშვნა: სტატისტიკური მონაცემები 2024 წლისთვის ნაწილობრივია;
დეტალური ინფორმაცია გამოქვეყნდება გენპროკურატურისა და შსს-ს ანგარიშებში.
რას ნიშნავს “Tier 1” – შეფასება ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლაში
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი ყოველწლიურად აქვეყნებს Trafficking in Persons Report-ს, სადაც ქვეყნები ოთხ დონედ იყოფა იმის მიხედვით, რამდენად ეფექტიანად ებრძვიან ადამიანით ვაჭრობას.
კატეგორია და მნიშვნელობა
Tier 1
ქვეყანა სრულად აკმაყოფილებს საერთაშორისო სტანდარტებს ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლისთვის – გააჩნია კანონმდებლობა, იძიებს საქმეებს, იცავს მსხვერპლებს და ახორციელებს პრევენციულ პროგრამებს.
Tier 2
ქვეყანა ნაწილობრივ ასრულებს სტანდარტებს, მაგრამ პროგრესს აჩვენებს.
Tier 2 Watch List
ქვეყანა რისკის ქვეშაა – ვითარება გაუარესების პირას დგას.
Tier 3
ვეყანა არ აკმაყოფილებს სტანდარტებს და არც ცდილობს მათ შესრულებას; ასეთ ქვეყნებს შესაძლოა დაეკისროთ სანქციები.
საქართველო უკვე რამდენიმე წელია Tier 1 კატეგორიაშია – ეს ნიშნავს, რომ ქვეყანა აღიარებულია, როგორც ერთ-ერთი წარმატებული სახელმწიფო ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლაში, თუმცა შეფასება არ ნიშნავს პრობლემის არარსებობას.
როგორ ხდებიან ქართველები ტრეფიკინგის მსხვერპლი
ექსპერტების თქმით, ყველაზე ხშირია შემთხვევები, როცა მოქალაქეები სამუშაოდ მიდიან ბერძნეთში, თურქეთში, პოლონეთში ან ისრაელში დაუდასტურებელი კონტრაქტით.
მოტყუების სქემა თითქმის ყოველთვის ერთნაირია:
• დამსაქმებელი პირობა დებს კარგ ანაზღაურებაზე;
• მოქალაქე ხელს აწერს უცნობ ენაზე შედგენილ დოკუმენტს;
• ჩასვლის შემდეგ აღმოჩნდება სრულიად განსხვავებულ რეალობაში.
„ტრეფიკინგის მსხვერპლი ხშირად ვერ აცნობიერებს, რომ მოტყუებულია – სანამ პირადობისა და გადაადგილების თავისუფლებას არ დაკარგავს,“ – ამბობს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ანალიტიკოსი.
️ როგორ დავიცვათ თავი – პრაქტიკული რჩევები ემიგრაციამდე
1. მოითხოვეთ წერილობითი კონტრაქტი ქართულ ენაზე ან თარგმნით.
2. გადაამოწმეთ დამსაქმებელი საქართველოს შრომის ინსპექციის საიტზე.
3. არ გადააგზავნოთ პასპორტი უცხოეთში გამგზავრებამდე.
4. გაიგეთ, რომელ საელჩოში შეგიძლიათ მიმართოთ.
5. დაელაპარაკეთ უფლებადამცველ ორგანიზაციებს.
„ინფორმირებული მოქალაქე ყველაზე დაცულია,“ – ამბობს იურისტი ნინო მახარაშვილი.
ტრეფიკინგის იშვიათი, მაგრამ მზარდი ფორმა – ორგანოების ამოღება
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2024 TIP ანგარიშის მიხედვით, ადამიანით ვაჭრობა ორგანოების ამოღების მიზნით არის იშვიათი, მაგრამ მზარდი და რთულად აღმოსაჩენი ფორმა ტრეფიკინგის.
გლობალური მონაცემები (UNODC 2008–2022):
• მხოლოდ 0.2 % აღმოჩენილ მსხვერპლთა შორის;
• 700 მსხვერპლი (რეალური რაოდენობა სავარაუდოდ უფრო მაღალია);
• ყველაზე ხშირად — თირკმელი, იშვიათად ღვიძლი, რქოვანას, კანის შემთხვევები.
გეოგრაფია: ჩრდილოეთ აფრიკა და ახლო აღმოსავლეთი;
BBC-ის 2023 წლის მაგალითი – ნიგერიელი „დანიელი“, რომელიც ლონდონში ჩაიყვანეს თირკმლის ამოსაღებად; საქმე გახდა დიდი ბრიტანეთის პირველი განაჩენი ორგანოს ამოღების მიზნით ტრეფიკინგზე.
წყარო:
U.S. Department of State – TIP 2024 (Organ Removal Section)
BBC, “Organ Harvesting: Trafficked for His Kidney and Now Forced into Hiding”, 26 June 2023.
Crown Prosecution Service, “Senior Nigerian Politician Jailed Over Illegal UK Organ-Harvesting Plot”, 5 May 2023.
შესაძლო შემთხვევა საქართველოში – კვერცხუჯრედებით ვაჭრობის გამოძიება
2025 წლის დასაწყისში საქართველო და ტაილანდი ერთობლივად დაიწყეს გამოძიება ადამიანით ვაჭრობის სავარაუდო ქსელის შესახებ, რომელიც დაკავშირებულია ქალების იძულებით გადაყვანასა და კვერცხუჯრედების მოპოვებასთან.
საერთაშორისო მედიის ცნობით (Reuters, Newsweek, ABC), ტაილანდელი ქალები მოტყუებით ჩამოყვანილები იყვენ საქართველოში, სადაც ტარდებოდა რეპროდუქციული პროცედურები კონტრაქტის გარეშე და არასაკმარისი სამედიცინო ზედამხედველობით.
„ქალებს ეუბნებოდნენ, რომ მათ ექნებოდათ კონტრაქტი და უსაფრთხო გარემო, მაგრამ ფაქტობრივად ვერ ხედავდნენ არც ხელშეკრულებებს, არც დამსაქმებლებს,“ – წერს Newsweek.
სამი ქალი უკვე დაუბრუნდა სამშობლოს; გამოძიება გრძელდება.
მიუხედავად იმისა, რომ შემთხვევა ეხება კვერცხუჯრედების მოპოვებას,
საერთაშორისო სამართლის მიხედვით ესეც მიეკუთვნება ადამიანით ვაჭრობის ფორმებს, რადგან გულისხმობს ექსპლუატაციასა და სხეულის ნაწილების გამოყენებას ფინანსური სარგებლისთვის.
წყაროები:
•Reuters – Georgia and Thailand probe human egg trafficking ring (2025)
•Newsweek – Chinese gangsters enslaved women in Georgia for egg harvesting (2025)
•ABC News – Georgia, Thailand investigate human egg trafficking ring (2025)
ინფორმირებული გადაწყვეტილება ნიშნავს გადარჩენას
ტრეფიკინგის ყოველი შემთხვევა გვახსენებს, რომ ემიგრაცია არ უნდა იყოს სასოწარკვეთილი გზა.
ინფორმირებული გადაწყვეტილება ხშირად ნიშნავს გადარჩენას – საკუთარი ღირსებისა და თავისუფლების დაცვას.
მნიშვნელოვანია, რომ თითოეულმა მოქალაქემ იცოდეს: დახმარება არსებობს, ხოლო ერთი ზარი შესაბამის სამსახურში შეიძლება გახდეს გადამწყვეტი ნაბიჯი სიცოცხლის გადასარჩენად.
სტატია მომზადებულია UNICEF-ის, საქართველოს სახალხო დამცველის,
აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2024 TIP ანგარიშის,
შინაგან საქმეთა სამინისტროს,
GRETA-ს და საერთაშორისო მედიასაშუალებების მონაცემებზე დაყრდნობით.
