“იანდექს ტაქსის” საქართველოში ფუნქციონირების საკითხს კონკურენციის სააგენტო ისევ არ სწავლობს, მიუხედავად იმისა, რომ განცხადება შესულია. მიზეზად კი სააგენტოში ფორმულარის არასრულყოფილ შევსებას ასახელებენ მაშინ, როდესაც კითხვები ამ კომპანიის საქმიანობასთან დაკავშირებით, ქვეყნის უსაფრთხოების მიმართულებითაც არასებობს.
ტაქსის კომპანია “200-200″–ის დამფუძნებლის, ნიკა ხოფერიას, განცხადებით, “იანდექს ტაქსის” საქართველოში მუშაობით ხელისუფლება უნდა დაინტერესდეს და მისი საქმიანობა შესაბამისმა უწყებებმა უნდა შეისწავლონ.
ხოფერიას თქმით, ამის მაგალითები სხვა ქვეყნებში არსებობს – “იანდექსს” უმეტეს ქვეყნებში საქმიანობის უფლებას არ აძლევენ, რადგან მიაჩნიათ, რომ ის არა ბიზნესსაქმიანობას, არამედ ჯაშუშურ სამსახურს ეწევა.
ხოფერიას თქმით, თუკი კომპანია არის ბიზნესზე ორიენტირებული, ის უნდა ფიქრობდეს მოგებაზე და, თუ ის წამგებიანია, მაშინ უნდა ვეძებოთ მიზეზი, რატომ ოპერირებს. ამის დასკვნა შესაბამისმა ორგანოებმა უნდა გააკეთონ.
„საქართველოში არც ერთ სპეცსამსახურის თანამშრომელს არა აქვს “იანდექს ტაქსის” აპლიკაცია ჩამოტვირთული. ჩამოტვირთავ ინფორმაციას და სრულ ინფორმაციას ხსნი, პაროლებს ხსნი, მეილებს ხსნი, საუბარს ხსნი, საკუთარი ნებით, ყველაფერი ხელმისაწვდომია უკვე მათთვის. ამაში რატომ არ გადაიხდიან ფულს“, – აღნიშნა ხოფერიამ.
ხოფერიას თქმით, გარდა იმისა, რომ “იანდექს ტაქსის” აპლიკაცია სრულ ინფორმაციას იღებს ტელეფონიდან, ბაზარზე ეს კომპანია დემპინგური და წამგებიანი ფასებით ოპერირებს.
როგორც “200–200”-ის დამფუძნებელმა „ფორტუნას“ განუცხადა, მათ კონკურენციის სააგენტოს ორჯერ მიმართეს, თუმცა სააგენტომ საკითხის მოკლევაზე უარი განაცხადა.
„ორჯერ გვითხრეს უარი იმ მიზეზით, რომ აპლიკაცია არასწორადაა შევსებულიო. ეს
ნიშნავს, რომ სახელმწიფოს არა აქვს ნება, ამ კომპანიის საქმიანობა შეისწავლოს. მაგალითად, უკრაინის კონტრდაზვერვის სამსახურმა პირადი ინფორმაციის გატანის გამო, აკრძალა “იანდექსი”. ეს ხომ ბიზნესი და კომპანია არ არის. ეს არის რუსეთის სპეცსამსახურების ინფორმაციის წყარო და მე რას გავხდები მათთან“, – აღნიშნა ნიკა ხოფერიამ „ფორტუნასთან“.
“იანდექს ტაქსის” პარტნიორი, თითქმის, ყველა ადგილობრივი კომპანია გახდა
“იანდექსის” პარტნიორია ყველა ის ადგილობრივი კომპანია, რომელიც აქამდე დამოუკიდებლად ოპერირებდა.
“200-200″–ის მფლობელი ამბობს, რომ მასაც ჰქონდა „იანდექსთან“ მიერთების შანსი, მაგრამ ამაზე უარი თქვა და საქმიანობა განაგრძო.
ნიკა ხოფერია ამბობს, რომ არ იცის, როდემდე შეძლებს დემპინგური ფასების გაძლებას.
„იანდექსით” მგზაოვრობისას, ავტომობილის გამოძახება 1 ლარი ღირს, კილომეტრი კი 40 თეთრი ჯდება და ისე გამოდის, რომ მძღოლებს იმდენი ფული აქვთ, ხალხს ურიგებენ. თითო მგზავრზე კომპანია მძღოლს თანხას უმატებს“, – განმარტავს ნიკა ხოფერია და აღნიშნავს, “როცა კომპანიას 57 მილიარდი აქვს, საქართველოს ბიუჯეტზე ხუთჯერ მეტი, როგორ შეიძლება, რომ მას ნიკა ხოფერიამ რაიმე სადმე მოუგოს”.
უარი კონკურენციის სააგენტოდან და მიზეზები
კონკურენციის სააგენტოში კი აცხადებენ, რომ საკითხის შესწავლა არ დაიწყეს, რადგან ტაქსის კომპანიამ საჩივარი სწორად არ შეიტანა და მითითებული ხარვეზები არ გაასწორა.
“არ დააზუსტეს საჩივარი და, როდესაც არ აზუსტებენ, აღარ ვიწყებთ საკითხის შესწავლას“, – განაცხადა ნოდარ ხადურმა.
ამ თემაზე საუბარია კონკურენციის სააგენტოს ყოველწლიურ ანგარიშშიც, სადაც აღნიშნულია, რომ თუ ხარვეზები გამოსწორდება, სააგენტო საჩივრის განხილვას განაახლებს.
„2016 წლის დეკემბერში კონკურენციის სააგენტოში წარმოდგენილ იქნა შპს „ტაქსის სერვისის“ განცხადება და საქართველოს ტაქსის მძღოლთა პროფესიული კავშირის საჩივარი, ტაქსის კომპანია „იანდექსის“ მიერ კონკურენციის კანონის დარღვევის შესახებ. ორივე კორესპონდენცია, ფორმალური სტანდარტების დაუცველობის გამო, დახარვეზდა.
პარალელურ რეჟიმში, 8 დეკემბრის წერილით, სომხეთის კონკურენციის ორგანოსგან გამოთხოვილ იქნა ინფორმაცია, „იანდექს ტაქსთან“ დაკავშირებით მიღებული გადაწყვეტილების შესახებ.
დადგენილი ხარვეზების გამოსწორების შემთხვევაში, სააგენტო დაიწყებს ხსენებული საკითხის მატერიალურ განხილვას“, – ნათქვამია ანგარიშში.
შეგახსენებთ, რომ ტაქსების კომპანიები „იანდექსს“ დემპინგში ადანაშაულებდნენ. დემპინგი ბაზარზე განსაკუთრებით დაბალი გადასახადის დაწესებას გულისხმობს.
არსებობს მოსაზრება, რომ ამ დროს კომპანია დაბალი ტარიფებით ბაზარს სრულად იპყრობს, რის შემდეგაც მონოპოლისტი ხდება და ფასებს ზრდის.
ქვეყნები, სადაც იანდექს ტაქსის საქმიანობა ეჭქვეშ დააყენეს
იანდექსი 1990 წელს შეიქმნა. კომპანია ხუთ ქვეყანაში ოპერირებს და 6,000 ადამიანი ჰყავს დასაქმებული.
კომპანია ოპერირებს რუსეთში, ბელარუსსში, სომხეთში, საქართველოსა და ყაზახეთში.
თითქმის ყველა ქვეყანაში “იანდექსის” შესვლას, დაბალი ფასების გამო, ადგილობრივი ტაქსების კომპანიების პროტესტი მოჰყვა.
უკრაინა – იანდექსი უკრაინაში 2016 წელს გამოჩნდა. 2017 წლის 16 მაისს კი უკრაინის პრეზიდენტის ბრძანებით, პირადი ინფორმაციის გატანის საფრთხის გამო, ქვეყანაში საქმიანობა 500 რუსულ კომპანიას აეკრძალა, მათ შორის მოხვდა „იანდექსიც“.
სომხეთი– ოქტომბერში მიღებულ გადაწყვეტილებაზე. სომხეთის ეკონომიკური კონკურენციის დაცვის სამთავრობო კომისიამ “იანდექსი” გააფრთხილა და დაადგინა, რომ კომპანია სომხური ბაზრიდან სხვა მოთამაშეების ჩამოშორებას ცდილობდა. კერძოდ, რამდენიმე თვე წაგებაზე მუშაობდა და ამასთან, მძღოლებს თითო მგზავრობაზე 400 დრამს (0.8 დოლარს) უხდიდა.
ვრცელდება ინფორმაცია, რომ იანდექს ტაქსის შემდეგი სამიზნე ბაზარი აზერბაიჯანია.
იანდექსის მფლობელები
კომპანიის წარმომადგენლების განცხადებით, ,,იანდექსის” მმართველობაში რუსი მაღალჩინოსნები არ გვხვდებიან. აქციების საკონტროლო პაკეტის მფლობელია არკადი ვოლოჟი, რომელიც ,,იანდექსის” დამფუძნებელი და გენერალური დირექტორია. რაც შეეხება დანარჩენ აქციებს, უცნობია, ვინ არიან მათი მფლობელები, რადგან ეს ინფორმაცია დახურულია.
ეჭვები ნაწილობრივ გამართლდა, თუმცა…
იანდექს ტაქსის ფასები, შემოსვლის დღიდან ამ დრომდე, მცირედით შეიცვალა. თუ კომპანია ადრე, დღისა და ღამის საათებში ერთი და იგივე ფასად ემსახურებოდა კლიენტებს, ახლა ღამის საათებში “იანდექს ტაქსით” მგზავრობა გაძვირდა.
ასევე გაძვირდა გამოძახების ფასიც (1 ლარი 0,50–ის ნაცვლად).
თუმცა, სამართლიანობისთვის უნდა აღინიშნოს, რომ თავის დასამკვიდრებლად დაბალი ფასების დაწესება ბიზნესში უცხო არ არის. ამ ხერხს ტაქსების ქართულ ბაზარზე თავის დამკვირდებისთვის წლების წინ რამდენიმე ახლადშექმნილმა კომპანიამაც მიმართა.
საკითხის შესწავლის გარეშე, “იანდექს ტაქსისთვის” ბაზრის მონოპოლიზების სურვილის და ჯაშუშობის დაბრალებაც არასწორი იქნება. თუმცა, საკითხი არ შეისწავლეს. ასე რომ, ამ კომპანიაზე ქალაქში კვლავ უამრავი ეჭვია.
ნახეთ ჩვენი სტატია: როგორ უწევენ კონკურენციას ტაქსის კომპანიები Yandex-ის უკონკურენტო ფასებს
